Begin juni kwamen in Vietnam protesten op tegen de plannen voor nieuwe “speciale economische zones” in heel Vietnam. Het plan is dat buitenlandse bedrijven in deze gebieden 99 jaar lang grond zouden kunnen pachten volgens nieuwe regels.
Precies vier jaar geleden, in mei 2014, braken in China anti-Chinese protesten uit, toen China een boorplatform plaatste in een omstreden deel van de Zuid-Chinese Zee. Deze protesten resulteerden er in dat honderden fabrieken werden aangevallen of afgebrand. Verschillende mensen kwamen om en duizenden werden gearresteerd. Later werd ontdekt dat de overgrote meerderheid van de aangevallen fabrieken feitelijk niet het eigendom waren van iemand uit het vasteland van China. Veel aangevallen bedrijven waren Koreaans, Taiwanees, Japans of Singaporees. Bijna honderd Chinezen raakten gewond en minstens één werd gedood.
In 2014 waren er tekenen dat er al andere eisen werden gesteld in de protesten. Hoewel de algemene boventonen nationalistisch waren, eisten sommige protesten vrije meningsuiting of verbetering van arbeidsomstandigheden. Veel arbeiders gingen over tot wilde stakingen en sloten zich aan bij rondtrekkende manifestaties in de provincies Dong Nai en Binh Duong, vooral waar industrieterreinen geconcentreerd zijn. Fabrieken werden bij verschillende gelegenheden bestormd, verbrand, leeg gehaald of bezet.
Nu, in 2018 lijken de protesten meer tegen de Vietnamese staat gericht te zijn. De algemene stemming is weer anti-Chinees, maar meer dan een enkeling in de massa dragen borden waarop wordt opgeroepen to zaken als ‘vrijheid van religie’ en ‘vrijheid van meningsuiting’. Dit kan deels het gevolg zijn van een geplande cybersecuritywet. Deze week zou de staat posts op sociale media kunnen censureren en bedrijven zoals Facebook kunnen dwingen hun gegevens over te dragen. Bovendien is het niet ongebruikelijk dat mensen zich aansluiten bij nationalistische bijeenkomsten met verschillende andere eisen en belangen; het Vietnamese regime aanvaardt (althans historisch gezien) dit soort protest als aanvaardbaar, omdat de legitimiteit ervan gebaseerd is op zijn voorgeschiedenis als een “nationale bevrijdingsbeweging”.
Drie dagen later blijven de protesten toenemen. De protesten bestonden in essentie uit een combinatie van ‘vreedzame demonstraties’ en directe botsingen met de staat. Informatie komt niet gemakkelijk door en de protesten verdwijnen zo snel als ze opkwamen. Zware censuur belemmert de beweging. Veel video’s en foto’s die door mensen op Facebook zijn geplaatst, werden kort daarna door Facebook verwijderd.
Tot nu toe omvatten de protesten:
- wilde stakingen in fabrieken in de buurt van Ho Chi Minh-stad (bijv. in de provincies Dong Nai en Binh Duong) en mogelijk in enkele kleinere bedrijven;
- “massale protesten” in (ten minste) Hanoi, Ho Chi Minh-stad, Nha Trang en enkele provincies;
- blokkades van wegen, waaronder een blokkade van 10 uur van National Highway 1, de belangrijkste noord-zuidroute die Hanoi verbindt met Ho Chi Minh City;
- aanvallen op politie-eskadrons en -stations, waaronder de omsingeling van een groep zwaarbewapende oproerpolitie die gdwongen werden zich over te geven (en zich uit te kleden) voordat ze zich ijlings konden terugtrekken;
- pogingen om overheidsgebouwen over te nemen, in Binh Thuan slechts voorkomen door de inzet van waterkanonnen en blijkbaar succesvol in Phan Thiet, toen een menigte het gebouw van het plaatselijke volkscommissariaat binnendrong.
Het is niet duidelijk waar het naartoe zal gaan, omdat de beweging zich ontwikkelt met aanvallen en uitbarstingen. Sommigen dachten dat het zou aflopen in de eerste nacht, maar later werd ze weer sterker. De onmiddellijke resultaten zijn:
- Honderden arrestaties, anderen werden bijeen gedreven en in bussen gezet, niemand weet waarheen;
- Demonstranten werden op alle drie de dagen in de schemering van de straat verdreven, behalve in Bin Thuan, waar de protesten de klok rond gingen en de menigte (tijdelijk) de macht leek te hebben overgenomen;
- Twee concessies zijn afgedwongen: Ten eerste zei de regering dat de voorgestelde huurovereenkomst van 99 jaar zou worden gewijzigd in een leaseovereenkomst van 70 jaar in overeenstemming met de bestaande wetgeving. Niet veel later, toen dat de situatie niet kalmeerde, kondigde de regering een uitstel van de maatregelen aan, ten minste tot oktober.
Als anonieme post verscheen 16-6-2018 in Insurgent Notes.
Nawoord van Arbeidersstemmen
Blijkbaar is het proletariaat in Vietnam in staat om zich in de strijd ten minste gedeeltelijk van nationalistische invloeden te bevrijden. Deze tendens wordt duidelijk ondersteund door het verworven inzicht dat de ‘eigen’ Vietnamese staat de arbeidersklasse het zwijgen oplegt, de uitbuiting van arbeiders door het nationale en het internationale kapitaal faciliteert en hen met geweld onderdrukt als de arbeiders zich daartegen verzetten. Deze beweging kan een proletarisch internationalistische richting inslaan als de arbeiders hun klassebelangen rond lonen, arbeidsomstandigheden en sociale voorzieningen verder tot uitdrukking brengen op basis van het inzicht dat het kapitaal overal in de wereld de goedkoopste arbeidswaar zoekt, van Noord-Amerika en Europa naar India en China, van China, Japan, Korea en Taiwan naar Vietnam, Cambodja en Birma.
Deze zoektocht van het kapitaal naar de goedkoopste arbeidswaar loopt op zijn eind en daarom richt elk nationaal kapitaal zich op oorlogen om zich te ‘verdedigen’ tegen concurrerende kapitalen. Maar de beste verdediging is de aanval, de mooie woorden van de ‘verdediging’ dienen om de onderdrukten en uitgebuiten hun ‘eigen’ onderdrukkers en uitbuiters te doen ondersteunen. Dit speelt momenteel in Vietnam. In de oorlog sluiten rovers zich aaneen tot bendes, vrijwillig of gedwongen. Het kleine roversregime van Vietnam staat onder zware druk van het grote roversregime van China om zich te onderwerpen als vazalstaat. Delen van de partij in Vietnam zijn meer pro-Chinees, andere meer anti-Chinees. De arbeiders in Vietnam of China hebben er geen belang bij om zich aan te sluiten bij het nationalisme van hun onderdrukkers. De arbeiders van de wereld hebben geen interesse in de oorlog tussen hun onderdrukkers voor de winsten die zij hun uitgebuiten afgewurgd hebben. “De arbeiders hebben geen vaderland”.
- Weg met het imperialisme van de grote rovers, China-Rusland en de VS.
- Weg met het imperialisme van de kleine rovers, hun vazallen en bondgenoten, van Birma tot Vietnam.
- Lang leve de strijd van de arbeidersklasse van de wereld tegen alle staten, alle macht aan de arbeidersraden, voor een wereld zonder oorlog en uitbuiting.
Arbeidersstemmen, 17-6-2018
English language version.
Zie analyse in Chuang.
