250 jaar kapitalisme – een kort overzicht

In welke tijd leven we? De geschiedenis herhaalt zich niet, zo benadrukte Marx. Maar de ‘marxisten’, ook degenen die zich beroepen op de Communistische Linkerzijde, bekijken de huidige situatie vaak door de bril van periode tussen beide wereldoorlogen. Dit was de tijd waarin de Linkerzijde haar theorieën ontwikkelde. De volgende tekst maakt het mogelijk te breken met deze doctrinaire geschiedenisopvatting. In kort bestek volgen we de ontwikkeling van het kapitalisme van de industriële revolutie tot het einde van de ‘tweevoudige bipolarisatie’ van de wereld. Met name het begrip van de vier tijdperken waarin verschillende machtsverhoudingen tussen de klassen heersen, zijn van groot belang voor het begrijpen van de mogelijkheden die de huidige situatie biedt.

Nationaliseringen, een stap richting socialisme?

CPN-verkiezingsaffiche 1946, nooit uitgegeven. Bron: Nederlandse Affiches, Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis

De Duits-Nederlandse communistische linkerzijde heeft er op gewezen dat het bolsjewisme ten onrechte socialisering heeft opgevat als het in staatshanden brengen van bedrijven. De uit deze misvatting volgende onderwerping van de arbeidersraden onder de sovjet-staat bracht een verergering van de onderdrukking van de proletariërs met zich mee. Deze staatssocialistische opvatting was van reformistische oorsprong en werd al door de oude Liebknecht en Engels bestreden (1). Het is minder bekend dat Anton Pannekoek als deel van de Bremense Linkerzijde en als lid van de SDP in Nederland in verschillende artikelen het staatssocialisme bestreed (2).

100 jaar vrouwenkiesrecht en uitblijvende vrouwenbevrijding

Churchill aangevallen met een hondenzweep, Bristol, 1909: “Pak aan, namens de beledigde vrouwen van Engeland!” (Manchester Evening News, Mirrorpix)

In 2019 viert de bourgeoisie in meerdere landen dat 100 jaar geleden het vrouwenkiesrecht werd ingesteld. In Nederland gebeurt deze herdenking net als elders met nadruk op de zogenaamde democratische verworvenheden en de noodzaak van verdere gelijkstelling van mannen en vrouwen in de (burgerlijke) politiek en in de toppen van het bedrijfsleven, dus … binnen de heersende klasse. Gelijkheid voor de wet, is op papier gemakkelijk te regelen. Maar in werkelijkheid blijkt het kapitalisme een klassenmaatschappij waarin het kapitaal de overgrote meerderheid van de bevolking uitbuit en onderdrukt. Over werkloze en werkende arbeidsters en arbeiders gaat deze herdenking uiteraard niet.

Iran: schijnproces tegen woordvoerder van de Arbeidersraad bij Haft Tapeh

Uit een burgerlijke bron die engelstalig nieuws en commentaren over Iran brengt, vertalen we volgend bericht, gevolgd door enkele opmerkingen van Arbeidersstemmen.

Esmail Bakhshi, een vertegenwoordiger van Haft Tapeh Factory Workers (R), en burgeractiviste Sepideh Qolian (L), zonder datum.

Advocaten eisen een open proces voor twee Iraanse activisten die sinds januari in de gevangenis zitten

01 augustus 2019, Radio Farda

De advocaten die de gevangengenomen arbeidsactivisten, mevrouw Sepideh Qolyan en Esmaeil Bakhshi, verdedigen, hebben opgeroepen tot een openbaar proces tegen hun cliënten.

Bakhshi is de woordvoerder van de onafhankelijke vakbond van het Haft Tapeh Sugar Cane industriecomplex, waar de afgelopen jaren herhaaldelijk is gestaakt en geprotesteerd, met arbeiders die uitbetaling van loon en betere arbeidsvoorwaarden eisen.

Qolyan is een arbeidersactiviste en journaliste. Beiden werden op 18 november 2018 voor het eerst gearresteerd tijdens protesten op het complex, samen met meer dan een dozijn andere activisten en arbeiders.

Anton Pannekoek 1909: “Verwoesting van de natuur”

Le Petit journal illustré, 8 november 1908. Onderschrift : “Om de hoeden van mooie dames te versieren. Hoe er in Nieuw-Guinea op paradijsvogels gejaagd wordt”.

Dikwijls vindt men in natuurwetenschappelijke tijdschriften aandoenlijke klachten over de toenemende verwoesting van de natuur. Deze worden niet alleen beheerst door het genoegen, dat iedere natuurvriend heeft in de bossen. Er komen hierbij belangrijke materiële belangen, zelfs levensbelangen voor de mensheid in het geding.

A new ‘Digest’ is out!

This issue features two new article series and a contribution apropos of the rarely discussed topic of “euthanasia and assisted suicide”.

• The first part of the article series 250 years of capitalism aims at reconstructing the economic dynamic of the capitalist mode of production since the beginning of its industrial phase at the hand of an examination of carefully selected data and statistics. From a classical Marxist point of view, the first part demonstrates the evolution of the rate of surplus value, profit rates, real wages and annual working time, the share of wages, profit and land rent in the national income, for industrial capitalism’s historical hotbed, Great Britain (the United Kingdom).

• In the section Documents of the historical communist Left we present part 1 of a work from 1961 by Willy Huhn (here: German original) on the question of the communist party, in which the Leninist conception is contrasted by what Marx and Engels had advanced on this issue, through a close examination of their texts. Albeit advocated ad nauseam by the Stalinist counter-revolution, the ‘Leninist’ vision and methods are still influential in today’s political milieu of the communist Left, not in the last place with many who pretend to be in the vanguard of the “struggle for the party”.

• Apropos of a statement by ‘Nuevo Curso’ on a suicide case in the Netherlands, which has echoed a brief but intense media campaign that falsely presented it as a case of ‘state-sponsored euthanasia’, we have embarked upon an examination of this country’s mortality statistics in order to provide material for a discussion of rarely treated questions. Of course we have included this statement and our first reply as well.

The ongoing escalation of imperialist tensions and maneuvers over the Persian Gulf region, exacerbating the conflict between the USA and Iran and their respective allies, have inspired the Gulf Coast Communist Fraction (Florida, USA) and Internationalist Voice to issue a joint statement. We salute this effort by internationalists to jointly take a position on central issues like the question of war, while respecting eventual divergence. In an article on the ICT’s website, D.Saadati has advanced an elaborate analysis of this situation. Both have been included in this issue and are recommend for reading and reacting upon.

Read more in issue 2019-3.

De GIC en de economie van de overgangsperiode. Een inleiding

Het huidige belang van de Grondbeginselen van de communistische productie en distributie van de Groep(en) van Internationale Communisten (GIC) is tweeledig.

De tekst van 1930 (eerste druk in het Duits) en 1935 (laatste herziene en aangevulde druk in het Nederlands, nooit vertaald en dus niet bekend in het buitenland) gaat over de problemen die onmiddellijk na de machtsovername door de arbeidersklasse ontstaan.

Daarnaast is de tekst door het gebrek aan vertalingen en aan beperkte uittreksels een van de struikelblokken in het debat tussen de Nederlandse en Italiaanse communistische linkerzijde, ook vanwege het gebrek aan kennis van de voorstudies van de Grondbeginselen.

Aan de hand van samenvattingen en citaten uit onbekende teksten geeft het artikel een opheldering van twee misverstanden en kritieken.

Ten eerste, de absolute gelijkheidsidealen die ten onrechte aan hen worden toegeschreven, terwijl de GIC, net als Marx in zijn kritiek op het Gotha-programma, wees op de feitelijke ongelijkheid in een verdeling op basis van het aantal gewerkte uren.

Ten tweede schetst het artikel, in tegenstelling tot de veronderstelde beperkte economische benadering van de overgangsperiode door het GIC, het politieke kader waarin het GIC de economische problemen aanpakte in de voorstudies en de editie van 1935.

Bijzondere aandacht wordt besteed aan de misvattingen die voor het eerst door Authier en Barrot (Dauvé) in het Franse taalgebied zijn verspreid en die voortleven in de opvattingen van de ‘communautariseringsbeweging’ en verder. David Adam heeft aangetoond dat het GIC niet proudhonistisch is, maar dat zijn opvattingen vergelijkbaar zijn met die van Marx. Hier wordt getoond hoe twijfelachtig Authier en Barrot Bordiga hebben geciteerd en dat Bordiga in de laatste pagina’s van zijn “De economische en sociale structuur van het huidige Rusland” terugvalt op de “arbeidscertificaten” die zij hebben afgewezen.

Abstract

Voor het volledige artikel: De GIC en de economie van de overgangsperiode. Een inleiding. op left-dis.nl.

Deze tekst maakt deel uit van de basisteksten marxisme – radencommunisme voor individuele zelfstudie, voor studie- en discussiegroepen.