Over het scherm rolden … (nov. 2016, deel 2)
Op internet verschijnen meer actuele bijdragen tot de zelfstandige arbeidersstrijd dan we kunnen vertalen in het Nederlands. In deze rubriek presenteren we met enige regelmaat de meest interessante van deze webteksten.
Terwijl de Brexit als een onaangename verrassing kwam voor de meest ervaren bourgeoisie ter wereld, viel de verkiezing van Trump rauw op het dak van de meest machtige bourgeoisie. Of niet? Vele vragen en vele antwoorden. Hoe reageert het milieu van internationalistische revolutionaire groepen op het aan de macht komen van Trump?
De IGCL die zich op haar website presenteert onder de leuze Revolutie of Oorlog, ziet in de verkiezing van Trump die de burgerlijke klassen overal ter wereld verbaast, een uitdrukking van de historische tendens naar veralgemeende oorlog. De wereld van het kapitalisme heeft geen andere uitweg voor zijn onoplosbare historische tegenstellingen. De IGCL noemt o.a. de opkomst van ultrarechts in de belangrijkste Europese landen, de aanslagen in Frankrijk en België, de economische crisis sinds 2008 en het verergeren van handelsoorlogen en imperialistische oorlogen, die alle leiden tot het toenemen van politieke omwentelingen en interne verdelingen binnen de burgerlijke klassen van de grootmachten. De overwinning van Trump betekent “de overwinning van een fractie van de Amerikaanse bourgeoisie op een andere. Deze heeft vastgesteld dat de imperialistische en oorlogspolitiek van Obama niet de vermindering van de invloed van het Amerikaanse imperialisme in de wereld heeft kunnen afremmen. Deze fractie gelooft niet meer in de ‘klassieke’ economische, lees: imperialistische antwoorden om deze overheersing te verdedigen. Deze fractie vertrouwt slechts op krachtsvertoon, op militaire antwoorden en op oorlog. En dat tegen de keuze van Clinton die wordt gedeeld door een groot deel van het apparaat van de Republikeinse partij die echter ook allen vurige aanhangers zijn van het Amerikaanse imperialisme, met inbegrip van oorlog.” (Trump’s Election: The Choice of the March Towards Generalized War. Only the Revolutionary Proletariat Can Oppose It)
De tekst wringt zich in nog wat bochten zonder erg duidelijk te maken welke fractie van de bourgeoisie Trump nu eigenlijk vertegenwoordigt. De IGCL ziet de gebeurtenissen als een bevestiging van haar opvatting van de betekenis van de Brexit die we eerder in deze rubriek als ‘waarzeggerij’ hebben bekritiseerd: “ze markeren de assertiviteit van een ‘Anglo-Saksisch’ imperialistisch kamp tegenover de rest van de wereldimperialistische machten. Zelfs als dat het opofferen betekent van enkele specifieke belangen, zoals die van de financiële sector. Ook de Brexit brengt de financiële City van Londen in gevaar. Het uitgesproken isolationisme en protectionisme van de nieuwe president inzake het internationale beleid van de Verenigde Staten, brengt dit besluit van de mars naar oorlog naar voren. Het zal het Europese vasteland verder dwingen om een autonome militaire verdediging te ontwikkelen, om de Amerikaanse militaire spanningen te versterken, en het zal China en Rusland aanmoedigen in hun bereidheid om zich los te maken van de kracht van de greep die de aanwezigheid van de NAVO aan haar grenzen aan hen oplegt.”
Deze uitlatingen van de IGCL werden op het blog Pantopolis als volgt bekritiseerd: “We zijn het absoluut niet eens met deze analyse van een vrijwel automatische mars naar de veralgemeende oorlog, vooral in Europa. We moeten nu de eerste massale demonstraties in de USA tegen Trump op de voet volgen. Het aan de macht komen van Trump zal ongetwijfeld een situatie van ernstige sociale onrust scheppen. De sleutel tot de toekomst ligt nu in de handen van de arbeiders en jongeren die hard getroffen worden door de crisis van het kapitalisme. Donald Trump en Hilary Clinton, beiden aanbidders van het Gouden Kalf, zijn schamele incarnatie van een systeem dat zijn uiteindelijke failliet heeft laten zien.” (Une prise de position du Groupe internationaliste sur l’élection du gangster capitaliste Donald Trump).
In antwoord op de kritiek van Pantopolis schrijft een lid van de IGCL op persoonlijke titel de volgende relativerende opmerkingen: “… wij geloven niet in een vrijwel automatische ontwikkeling naar oorlog, maar dat de bourgeoisie door de crisis en de oorlog ‘vooruit gedwongen wordt’, ‘dingen te versnellen’. In tegenstelling tot ‘onze’ (althans mijn) visie en begrip (er waren er vele) van ‘het historisch perspectief’, wordt het kapitaal tegenwoordig gedwongen, genoodzaakt over te gaan tot de oorlog (als proces, trend), terwijl het massale confrontaties met het proletariaat veroorzaakt. Geen ‘automatisme’ maar verergering van de klassenconflicten die de bourgeoisie uitlokt bij een proletariaat, dat zeker nog is onderworpen aan de burgerlijke ideologie, maar dat betekent niet dat dit eraan vasthoudt (geen evenredig enthousiasme voor het antifascisme). De kwestie van de oorlog is, evenals die van de crisis van het kapitaal, nu een reëel probleem voor grote arbeidersmassa’s en wordt zo (tendentieel, mogelijk) een bewuste factor” (Email wisseling met J. van 11-11-2016, Ibidem).
In deze formuleringen van een historische mogelijkheid (en niet zekerheid) kunnen we het ermee eens zijn dat de arbeidersklasse de kwestie van de economische crisis en de oorlog kan aangrijpen om tot inzicht te komen in de noodzaak om haar strijd aan te gaan en zich in die strijd te verdedigen tegen de reactie van de staat die dat zal oproepen. J. zegt echter ook dat het kapitaal massale confrontaties met het proletariaat uitlokt. Het automatisme dat door de deur naar buiten is getrapt, komt door het raam weer binnen. Ook Pantopolis gebruikt in zijn kritiek op de veronderstelde automatische visie van de IGCL zelf mechanistische formuleringen (‘zal’, ‘ongetwijfeld’, ‘uiteindelijke failliet’). Toch nog eens lezen wat Pannekoek hierover zei in Het historisch materialisme.
We kunnen ook ermee instemmen dat de bourgeoisie door de crisis en de oorlogen verder wordt gedreven, maar we haken af waar de IGCL zeker meent te weten welke vormen dat zal aannemen. Inderdaad hebben verschillende delen van de bourgeoisie verschillende belangen en zien ze van daaruit verschillende uitwegen. Wanneer zich dat uitkristalliseert kunnen we spreken van verschillende fracties van de bourgeoisie. Tot nu toe konden we zien dat zowel de ‘elites’ van Republikeinen als die van de Democraten voorstanders waren van een neoliberale koers op economisch gebied (deregulering, aanval op het sociale loon, vervangen van vaste arbeidsplaatsen door tijdelijke contracten, migratie-arbeid, verplaatsen en robotiseren van arbeid) alsook van een agressieve imperialistische politiek (omsingeling en isolement van Rusland). Zowel de Brexit als de verkiezing van Trump betekende – als we zouden uitgaan van Trumps verkiezingsbeloften, flinterdun zoals altijd – een gedeeltelijke doorkruising van zowel de neoliberalistische als de actuele imperialistische koers voorzover deze beloften niet de belangen van de grote multinationale ondernemingen en de financiële sector vertegenwoordigen. Het verlies van de positie van de Londense City wordt bij mijn weten door geen enkele ook maar enigszins belangrijke fractie van de Britse bourgeoisie gewenst. Ook het aantasten van de positie van de financiële sector in de Verenigde Staten kan niet worden afgedaan als het ‘opofferen van enkele specifieke belangen’ waartoe een belangrijk deel van de Amerikaanse bourgeoisie nu bereid zou zijn; het gaat hier om het huidige financiële stelsel van het kapitalisme zelf, weliswaar totaal verrot, maar zonder alternatief. Als revolutionaire marxisten weten we uiteraard dat koerswijzigingen wel kunnen (b.v. het vervangen van de dollar door een nieuwe munt, en het waardeloos maken van schulden, het overlaten van Europa aan Rusland, etc.), maar de vraag is hier of de fractievorming binnen de bourgeoisie al zo ver gevorderd is, dat duidelijk is welke belangen welke koers steunen? Pas dan zijn voorspellingen mogelijk.
Het is niet voor niets dat de regering May een Brexit zover mogelijk voor zich uit schuift, ondertussen hoopt allerlei akkoorden met de EU te sluiten, en dat via de rechter zelfs de weg naar afstel is geopend. Het spreekt boekdelen over wie door het kapitaal werd beschouwd als meest gunstige kandidaat in de VS als we zien dat Clinton $460 miljard aan steun van bedrijven heeft ontvangen voor haar campagne, tegenover Trump $224 miljard (Wiki United States presidential election, 2016 ). Op dit moment zien we hoe de Republikeinse partij rechtstreeks en via haar overheersing van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat invloed uitoefent op de toekomstige koers van de regering Trump – en met succes. Achter de schermen oefenen allerlei lobby’s van het bedrijfsleven en met name het oppermachtige driemanschap leger, CIA en FBI (die rechtstreeks heeft ingegrepen in deze verkiezingen) druk uit.
Wanneer we dus benadrukken dat de bourgeoisie het politieke spel niet meer voldoende beheerst om ‘ongelukken’ als de Brexit en de verkiezing van Trump te voorkomen, dan sluiten we ten eerste niet uit dat achteraf kan blijken dat met name Trump geen ongelukje was. We hebben al eerder gewezen op de manipulaties door voorspellingen van de stembusuitslagen die Clinton tot gedoodverfde winnaar maakte. Het is mogelijk dat met name het leger en de inlichtingendiensten een ommekeer in de politiek van de VS als politieagent van de wereld en/of een ommekeer in de kaalslag in de werkgelegenheid wenselijk achten. Uiteraard niet met als resultaat ‘vrede’ en ‘brood+ op de plank’ maar in voorbereiding op een andere imperialistische oorlogspolitiek. Laten we niet vergeten, de ‘muur’ was al in aanbouw onder Obama, en onder Obama verschenen in de diplomatieke vakpers al tekenen die wezen op de waarschijnlijkheid van inzet van nucleaire wapens in Europa … in 2016 (op de voorpagina van Le Monde Diplomatique september 2016.
Op de tweede plaats benadrukken we dat de bourgeoisie op dit moment heel goed in staat is deze ongelukjes te repareren en verkiezingsuitslagen – ongunstig of niet – tegen de arbeidersklasse te keren. In campagnes aan de rechterzijde van de staat worden met vreemdelingenhaat en racisme verdere breuken in de arbeidersklasse naar land van herkomst, huidskleur of cultuur en religie bewerkstelligt. Linksburgerlijke campagnes stellen daar tegenover de bescherming van de democratie en de ‘sociale verworvenheden’ tegen ultrarechts en zelfs het fascisme dat voor de deur zou staan. Hetzelfde burgerlijke links (in Nederland de PvdA, Groen Links en de SP) heeft ofwel als regeringspartij het neoliberale economische beleid en de deelname in imperialistische conflicten uitgevoerd. Ofwel links heeft een slappe ‘sociale’ en ‘groene’ maar steeds loyale oppositie gevoerd waarin het nationalisme overheerste, en ondertussen konden de vakbonden de arbeiders zoveel mogelijk demobiliseren, zogenaamd onvermijdelijk gezien de ‘verdeeldheid’ en ‘zwakte’ van de vakbonden. Waar door strijdbaarheid gedwongen, werd de arbeidersstrijd geïsoleerd gehouden, bij voorkeur door ‘actievoerende’ politieagenten ‘het spits te laten afbijten’. Deze angst van de gehele bourgeoisie voor alles wat ook maar in de verste verte lijkt op socialisme/communisme en arbeidersstrijd, komt bij ‘links’ tot uiting in een politieke zwenking naar rechts, zogenaamd om stemmen weg te snoepen bij uiterst rechts. We hebben dit gezien bij het uitschakelen van de zogenaamde ‘socialist’ Sanders als kandidaat voor de Democraten, het (tijdelijk) uitschakelen van Corbyn in Labour (hij is terug, maar ernstig verzwakt). In het sociaal zo vredige Nederland is het vooral aan Rutte en de VVD (in navolging van Merkel in Duitsland) om naar rechts te zwenken, wat in feite alleen maar in nog meer ultrarechtse Kamerzetels en een verdere verzieking van het klimaat voor migranten zal betekenen. Bij PvdA, Groen Links en de SP is het één en al maskeren van de sociale kwesties en van de tendens naar oorlog achter ‘humanistisch’, ‘sociaal’ en ‘vredes’-gebeuzel.
-.-
Dit artikel mag in zijn geheel worden overgenomen met vermelding van de bron:
https://arbeidersstemmen.wordpress.com/2016/11/15/wat-betekent-trump-als-president-van-de-v-s/
arbeidersstemmen 