English original on the site of the ICT: China Openly Declares its Imperialist Ambitions
Op haar 19e congres vorige maand bevestigde de Chinese Communistische Partij de status van president Xi Jinping als de machtigste heerser sinds Mao door formeel zijn naam in de partijstatuten te schrijven. Zijn harde optreden tegen corruptie en afwijkende opvattingen hebben hem geholpen de macht te consolideren door rivalen uit te schakelen. De aanvaarding van “Xi Jinpings Gedachtengoed” [1] betekent dat elke twijfel aan de president nu zal worden gezien als een bedreiging voor de leidende positie van de Chinese Communistische Partij. Het in oktober 2017 bekend gemaakte zevenhoofdige leidende comité bevatte geen duidelijke opvolger, wat voor Xi de weg vrijmaakte om langer te regeren dan de komende vijf jaar.
Xi is de voorhoede van China’s drijfveer om zijn positie als supermacht te versterken en heeft met zijn visie van de ‘Chinese Droom’ [2] een krachtige impuls gegeven aan wat hij een noemt ‘een grote verjonging van de Chinese natie’. In zijn toespraak tot de partijkaders op het congres kondigde Xi aan dat “het socialisme met Chinese kenmerken de drempel naar een nieuw tijdperk is overgestoken.” En hij schetst twee grote doelstellingen: vanaf 2020-2035 wordt China een “volledig moderne” economie en maatschappij; dit zal worden gevolgd door nog eens 15 jaar tot 2050, wanneer China’s streven naar nationale welvaart en macht tot bloei zal komen, omdat het dan de status van grootmacht aanneemt.
Voor 2050, iets meer dan een eeuw na de oprichting van de Volksrepubliek China in 1949, voorziet Xi dat China “een wereldleider is geworden door combinatie van nationale kracht en internationale invloed”. Dit is niet helemaal nieuw. In een toespraak van november 2014 sprak Xi over de rol van China in de wereld. Hij schetste een nieuw soort van betrekkingen tussen de grootmachten, een nieuw internationaal systeem waarvan de onderliggende regels in toenemende mate bepaald zullen worden door China; en een meer actieve en assertieve Chinese diplomatie. Wat dit allemaal betekent, is dat China openlijk en direct de Amerikaanse financieel-economische en politieke wereldoverheersing uitdaagt.
De uitdaging
China is al een wereldspeler. In samenwerking met regeringen over de hele wereld, vooral in Afrika en Zuid-Amerika, investeert China enorme sommen geld in de ontwikkeling van lokale infrastructuur, wegen, spoorwegen, energiecentrales, enz. in ruil voor toegang tot de grondstoffen die het nodig heeft om haar economie te laten draaien. Dit jaar heeft China One Belt One Road aangekondigd [3]. Een biljoen dollar initiatief dat bestaat uit zes afzonderlijke projecten in Azië en Europa met als doel het ontwikkelen van infrastructuur voor de handel vanuit de Stille Oceaan naar de Atlantische Oceaan. Het voordeel voor China is dat het reservecapaciteit kan inzetten om nieuwe markten te scheppen en de toegang tot grondstoffen veilig te stellen, met name gas en olie. Naarmate China’s rijkdom en technische capaciteit toenemen, verandert dit haar bedrijfsleven in directe concurrentie met Europa en de VS op het gebied van hightech producten.
Dollar-hegemonie
Een belangrijk ding dat China terughoudt, is de wurggreep van de VS op de wereldfinanciën. De dollar is sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog de reservemunt van de wereld en dit geeft een enorm voordeel, vooral omdat de verbinding tussen de dollar en het goud in 1971 werd opgegeven. Effectief kunnen de VS de rest van de wereld de financiering opleggen van haar tekorten en daarmee betalen voor de enorme militaire uitgaven van de VS (momenteel $ 600 miljard per jaar). [4] Om dit tegen te gaan, hebben China en zijn partnerlanden financiële instellingen gecreëerd zoals de New Development Bank [5] (een rivaal voor het IMF) en oliemarkten opgericht die in renminbi rekenen en die door goud worden gesteund.
In de loop van de tijd verwacht China dat een toenemende hoeveelheid handel, vooral in olie, buiten de dollar zal plaatsvinden, wat een grote slag betekent voor de Amerikaanse dominantie. Dit gebeurt niet van de ene op de andere dag, maar China, zo heeft Xi Ping tijdens dit congres duidelijk gemaakt, richt zich op de lange termijn. Van de buitenlandse reserves die worden aangehouden door de overheden van de wereld, is slechts 1,1 procent in renminbi, vergeleken met 64 procent in dollar. Het doel is om dat te veranderen. Een jaar geleden kondigde China aan dat de renminbi de vijfde valuta is geworden die door het Internationaal Monetair Fonds wordt gebruikt om speciale trekkingsrechten te berekenen. Maar in feite is zijn aandeel in internationale betalingen gedaald van 2,8 procent in 2015 naar 1,9 procent vandaag. Er is dus nog een lange weg te gaan voordat de Chinese valuta de dollar ernstig kan uitdagen, en daarmee de internationale financiële mechanismen die eraan zijn verbonden, hoewel de volgende financiële crash haar misschien op weg helpt.
De reactie van de VS
De manier waarop de VS reageren op de uitdaging van China is voornamelijk die met militaire middelen, waarbij ze een onbetwistbare voorsprong heeft. De VS heeft zes strategische commandocentra over zes continenten, die in principe een wurggreep kunnen opleggen aan elke handelsroute die ze maar wensen. De VS heeft 800 militaire bases over de hele wereld en een marine groter dan alle andere landen samen. [6] China’s economische activiteiten in verschillende landen van de wereld worden nu het doelwit van de Amerikaanse militaire machine. Of het nu in Afrika is waar de VS bases heeft in 49 van de 54 Afrikaanse landen [7]; of langs strategische punten van de geplande land- en zeeroutes van de Nieuwe Zijderoutes, zoals Polen, Oekraïne en Syrië, of Griekenland, Albanië en Montenegro, de VS hopen de plannen van China voor uitbreiding van de handel te verstoren of te voorkomen. Terwijl China een strategie gebruikt om relaties met haar economische partners aan te knopen en infrastructuur en handelsontwikkeling te bevorderen om de VS te overwinnen, leunen de VS zwaar op militaire kracht, bedrog en geheime activiteiten, maar het feit dat financialisering en de dollar de kapitalistische wereldeconomie domineren, is de ultieme garantie voor haar dominantie.
Bankroet kapitalisme leidt tot oorlog
Het kapitalistische systeem van vandaag ligt echter op de Intensive Care. De crisis die uitbrak in 1971-1973 en die leidde tot de stopzetting van de naoorlogse afspraken van Bretton Woods, is nooit verdwenen, ondanks alle technologische en financiële veranderingen die dit heeft teweeggebracht. Ze hebben alles geprobeerd om een nieuwe ronde van winstgevende accumulatie op gang te brengen, van het Keynesianisme tot het Neoliberalisme, hetgeen uitliep op de gedereguleerde speculatie die tien jaar geleden in tranen [van de Crash van 2008] eindigde. Sindsdien wordt het kapitalisme gestut door staten die geld drukken (zogenaamde kwantitatieve versoepeling). Desondanks hebben we een decennium van virtuele stagnatie achter de rug sinds die instorting. Waarom waren de kapitalistische pogingen om uit de economische puinzooi te geraken zo ineffectief? In het kort gezegd, de kapitalistische wereld heeft een grote devaluatie van het kapitaal nodig om de winstpercentages te herstellen en een nieuwe cyclus van accumulatie te beginnen.
Een devaluatie op een schaal die nodig is om een nieuwe cyclus accumulatie te creëren, zou gepaard moeten gaan met de massale vernietiging van kapitaalwaarden. Op het vlak van concentratie en centralisatie van het moderne kapitalisme is een loutere monetaire waardevermindering niet voldoende. In de negentiende eeuw konden enkele faillissementen de meer succesvolle kapitalisten toestaan om de failliete bedrijven over te nemen tegen een gedaalde prijs, en een nieuwe cyclus van accumulatie kon opnieuw beginnen. In de imperialistische fase van het kapitalisme is de oplossing meestal de verwoestende vernietiging door een wereldoorlog. Nu alle andere opties zijn uitgeput, komt het vooruitzicht van wereldwijde imperialistische conflicten dichterbij. Sommigen zijn gealarmeerd door de woordenstrijd over het nucleaire vermogen van Noord-Korea. Anderen kijken naar de zich verplaatsende slachtpartijen van de oorlog in het Midden-Oosten en Centraal-Azië. Hoe schrijnend en afschuwelijk deze conflicten ook zijn, ze zijn echt klein grut vergeleken met wat komt. De huidige rivaliteit tussen de VS en China heeft nog heel wat ruimte voor ontwikkeling, maar de spanningen die ze oproept, zullen de echte draaipunt zijn van elk toekomstig conflict.
Ergosum, 3 november 2017
(A much more detailed piece on this will appear in the next issue of Revolutionary Perspectives (Series 4 Number 11) in January 2018.)
Voetnoten
2) bbc.co.uk
7) Het US Africa Command spreekt van 54 landen op het continent, maar weigert te zeggen welke (of zelfs hoeveel per land) waar het nu oorlogshandelingen uitvoert. Een onderzoek door TomDispatch achterhaalde recente militaire tussenkomst in niet minder dan 49 Afrikaanse landen.
Zie ook eerdere artikelen over China.
Studie- en discussiebijeenkomst
voor de lezers van Arbeidersstemmen over
GIC ‘Grondbeginselen der communistische productie en distributie’
deel I. Het politieke kader van de economische oplossing
zaterdag 25 november 2017, 13:00 – 17:00 uur, stad Utrecht
Aankondiging van eerdere bijeenkomst over dit onderwerp:
Russische Revolutie 1917-2017: Wat in plaats van staatskapitalisme?
Vooraf te bestuderen: tekstbundel.
Aanmelden via FredoCorvo@gmail.com uiterlijk 24-11-2017 is noodzakelijk.
arbeidersstemmen 