Marx bezoekt Foxconn

Op de Chuang-website verscheen de Engelse vertaling van een stripverhaal dat onlangs werd verspreid onder werkers in de elektronica in de Pearl River Delta. In de strip mengt Marx zich onder de arbeiders van Foxconn en vraagt ​​zich af wat er in 199 jaar na zijn geboortedag is veranderd.

Hier volgt de vertaling van het beleidende commentaar door Victor Grant.

Marx aankomst op de werkvloer van Foxconn geeft een komische uitdrukking aan een gevoelig onderwerp dat China al lang raakt: Waar is Marx in de grootste economie die nog steeds in zijn naam wordt geregeerd? Dit speelse gedachten-experiment, dat werd uitgevoerd door een groep van activistische fabrieksarbeiders, staat in schril contrast met de officiële propaganda van de Chinese Communistische Partij (CCP), waarvan de leiding erop hamert dat China socialistisch blijft in marxistische zin. Tijdens een viering van de verjaardag van de CCP, twee jaar geleden, zei Xi Jinping bijvoorbeeld: “De hele partij moet onthouden dat we hier een socialisme opbouwen met niets anders dan Chinese kenmerken.” Deze houding is in overeenstemming met de ontwikkelingsgerichte vervorming van Marx door de partij, die kinderen op school van buiten moeten leren. De CCP heeft Marx geherïnterpreteerd om China’s openlijk kapitalistische kenmerken te rechtvaardigen als “de eerste fase van het socialisme,” en vervolgens elke andere interpretatie te bekritiseren als niet passend  bij China’s “nationale omstandigheden”.

Veertig jaar nadat Deng Xiaopings “hervorming en opening” het initiatief nam tot de heropname van China in de wereldeconomie, dringt de warenvorm dieper door in alle gebieden van het sociale leven, van de lonen via de woningen tot gezondheidszorg en onderwijs, winkelcentra en gedeelde fietsen. In deze context vroeg een handjevol jonge werknemers die bekend waren Marx’ geschriften en alternatieve uitleg, zich af: wat zou de oude man denken over hun tegenwoordige realiteit?

Aangezien deze arbeiders onder vervreemdende omstandigheden gedwongen worden te werken voor het geld dat ze steeds meer nodig hebben om te overleven, past op deze werknemers zeker Marx’ idee van een proletarische “klasse op zich”, maar veel activisten en academici hebben hun frustratie geuit dat arbeiders nog steeds geen “klasse voor zichzelf” zijn. [1] Ze staan alleen op voor specifiek economische problemen in verband met hun eigen werkplek en houden zich zelden bezig met een breder perspectief gebaseerd op hun klasse. In die zin lijkt het er op dat het vooruitzicht van een door Marx geïnspireerde beweging nergens te bekennen is.

Deze cartoon maakt deel uit van een ander verhaal. Hij helpt te laten zien dat Marx en zijn ideeën nog steeds leven in China en dat de betekenis van zijn geschriften zeer omstreden is.

Onlangs heeft de CCP geprobeerd om haar gezag over de uitlegging van Marx aan te scherpen door “document nr. 9” van het Centraal Comité. Dit draagt ​​de partijleden op iedereen tot stilzwijgen te brengen , die de “hervorming en openstelling en de socialistische aard van het Socialisme met Chinese Kenmerken” ter discussie stelt.

Het hoeft daarom niet te verbazen dat alternatieve interpretaties van Marx lijden onder toegenomen repressie. In november vorig jaar, werden vier jonge activisten gearresteerd wegens hun deelname aan een marxistische leesgroep aan de Guangdong University of Technology, en vier andere leden van de groep werden gedwongen ondergronds te gaan om te ontkomen aan de beschuldiging van “het verzamelen van massa’s met het doel om de sociale orde te verstoren.” De activiteiten van de groep gingen verder dan lezen en breidden zich uit tot het bevorderen van contacten tussen studenten, medewerkers van de universiteit en andere proletariërs in de omringende gemeenschap. Hoewel het waarschijnlijk de laatste activiteiten zijn geweest die de meer directe aanleiding gaven tot de repressie, waren het de geschriften van Marx, die een gevoel van doelgerichtheid gaven aan de groep, zoals een waarnemer schreef:

“Hoewel de staat een ‘officiële’ versie van het marxisme propageerde als een ideologisch instrument om zijn autoritaire kapitalistische heerschappij te rechtvaardigen, vonden de activisten in het marxisme iets anders: een sterke lens voor het begrijpen van de klassenongelijkheid en -onderdrukking die zij hadden al aangevoeld hadden en om strijd te voeren tegen het systeem dat deze ongelijkheid en onderdrukking voortbrengt.”

Dit was niet een geïsoleerd geval is (een gelijksoortige overval op een marxistische leesgroep vond een paar maanden eerder plaats in Nanjing) en dergelijke alternatieve Marx-interpretaties zijn niet beperkt tot een academische omgeving – zoals de hierboven genoemde strip toont. Daarin neemt Marx een aanzienlijk ander karakter aan dan de goedkope vervalsing die in Chinese schoolboeken wordt geportretteerd. Hij is gevoelig en humoristisch, en probeert manieren te vinden om de arbeiders te helpen door directe ervaring en zorgvuldige reflectie. Hij ziet ernaar uit om samen met zijn collega’s in de kantine van Foxconn te eten en naar elke gelegenheid om met ze om te gaan. Al doende vindt hij fouten, van de werving tot en met de obsessie van de arbeiders met het computerspel League of Legends. Een radicale maatschappijkritiek ontstaat op natuurlijke wijze in alle hoeken van de samenleving – waar een valse geschiedenis verder verteld wordt, komen andere verklaringen naar voren. Terwijl dat nog steeds ongebruikelijk is, maar niet het enige geval, hebben jonge Chinese arbeiders sympathie ontwikkeld voor Marx als inspiratie voor hun strijd. Ondanks jaren van verwaarlozing en verdraaïngen, zijn revolutionaire ideeën nog steeds aanwezig en worden soms ontdekt door de proletarische bevolking van een op papier marxistische staat, en beschouwen sommige van de stakende arbeiders en organisatoren zich als de ware communisten in de stad, in plaats van hun uitgekauwde leiders. Zoals een arbeidsactivist die we gesproken hebben, het uitgedrukte: “De oude revolutionairen hebben gewerkt voor het communisme, en dat is in wezen wat wij ook doen.”

Kunnen de alternatieve marxistische stromingen die we zien in deze strip, of de leesgroepen ooit worden weggevaagd door de ontwikkelingsgerichte Marx van de CCP? Misschien kan voorzitter Xi leren van de oude man zelf, die opmerkte: “Het is niet hun bewustzijn dat het bestaan van de mensen ​​bepaalt, maar omgekeerd hun sociale bestaan ​​dat hun bewustzijn bepaalt.” Met andere woorden, theorieën, die op een of andere manier niet overeenkomen met de werkelijke levenssituatie van de mensen, zijn waarschijnlijk niet lang te handhaven.

-.-

[1] Zie bijvoorbeeld, Elly Leung & Donella Caspersz, “Exploring workers’ conciousness in China,” Labour & Industry: a journal of the social and economic relations of work, Vol. 26, Iss. 3, 2016.

Vertaald door F.C.

Overname is toegestaan bij vermelding van de bron arbeidersstemmen.wordpress.com