Boric zal de nieuwe president van Chili zijn. De wereldwijde pers en links begroet dit als een een nieuw stadium in de Chileense geschiedenis. Klopt dat? Wat betekent dit voor de arbeiders in Chili en in Zuid-Amerika?
Waar komt dit allemaal vandaan?
In oktober 2019 brak een protest uit tegen de stijging van de prijzen van het openbaar vervoer. Wat begon als een studentenbeweging die vooral uiting gaf aan de gevolgen van de nieuwe impuls van de crisis voor de kleinburgerij, dreigde al snel uit te groeien tot een algemene mobilisatie waarin arbeiders openlijk hun eigen uitgangspunten en behoeften naar voren brachten.
De regering Piñera reageerde snel met de eerste concessies en beloften van een zekere omvang in 30 jaar, terwijl de kleinburgerij, de vakbonden en de linkerzijde van het politieke apparaat, met het discours van “transversaliteit”, elke autonome uiting van de arbeidersklasse buurten en de arbeiders in de bedrijven in toom hielden – en soms onderdrukten.
De spontane en organische beweging werd omgevormd tot een proces van algemene reorganisatie van het politieke apparaat in de vorm van een grondwetsherziening. Een product, tussen haakjes, van het initiatief van Boric.
“In oktober 2019 ging [Boric] opnieuw de straat op, om deel te nemen aan de sociale revoltes die de regering van Sebastián Piñera aan het wankelen brachten. En toen kwam de breuk, de grote sprong in de politiek. Boric voerde in het Congres een gesprek met de rechtse senator Juan Antonio Coloma en besloot om de grondwet van Augusto Pinochet, die sinds 1980 van kracht was, te wijzigen als uitweg uit de crisis. Zijn persoonlijk besluit bracht de Frente Amplio ertoe op 15 november een overeenkomst te ondertekenen met alle politieke krachten om op te roepen tot de verkiezing van een grondwetgevende vergadering.” EL PAÍS
De vernieuwing van het politieke apparaat werd aldus definitief in goede banen geleid, hernam het momentum en won aan geloofwaardigheid waarvan het hoogtepunt tot dusver het referendum voor de grondwetsherziening van afgelopen oktober was.
“Een groot succes voor de Chileense bourgeoisie, die erin slaagt de legitimiteit van de staat nieuw leven in te blazen na een jaar van rellen en oproer. De ijzeren ideologische controle van de transversalistische kleinburgerij is zo effectief geweest, is zo nuttig geweest voor de staat om het verloren tempo terug te winnen, dat vandaag de dag de pers zichzelf kan feliciteren dat zelfs het versleten politieke apparaat, dat oorspronkelijk door de protesten in beroering was gebracht, zo’n goede gezondheid geniet.
De steriele partij van de klassenvermenging, die er nooit in slaagde zich te ontdoen van de nationale en interklassistische vlaggen om klassenvlaggen te nemen, wordt nu de eerste akte van een partij van de democratie die, zonder ophouden, zal eindigen in nieuwe offers voor het vaderland. De heer Larraín, en nu zelfs de terughoudende heer Sutil, kunnen rustig ademhalen in de wetenschap dat hun winstgevende doelstellingen binnenkort doelstellingen zullen zijn ter verdediging van de democratie en de nieuwe grondwet die alle Chilenen zichzelf hebben gegeven.” ESTADO DE ALARMA, REFERÉNDUM CHILENO, DEVALUACIÓN ARGENTINA… 4 BREVES PARA ARRANCAR LA SEMANA, 26/10/2020
Wat betekent de overwinning van Boric voor de Chileense bourgeoisie?
De herschikking van het politieke apparaat van de staat en het Chileense kapitaal die door het referendum over de hervormingen op gang is gebracht, wordt geconsolideerd, om te beginnen omdat in deze tweede ronde geen kandidaten van de Alianza of de Concertación, de coalities die Chili na de dictatuur van Pinochet hebben geregeerd, het hebben gehaald.
De triomf van Boric betekent dat nieuw links (Frente Amplio + Stalinistische CCP) de koers van de definitieve fase van de hervormingen inslaat, door ze te bestempelen als het hoogtepunt van een reeks “generatiebewegingen”: de “Pinguïnrevolutie” van 2006, de studentenmobilisaties van 2011 – die Gabriel Boric en Camilla Vallejo tot nationale publieke figuren maakten – en natuurlijk de uitbarsting van de verhoging van de vervoersprijzen in oktober 2019.
Deze studentenbewegingen gaven uitdrukking aan de tegenstrijdigheden van de Pinochetistische erfenis… voor de kleinburgerij en hun streven naar sociale stijging; zij waren het die de vinger op de zere plek legden van de schuldenlast die werd opgebouwd door het collegegeld van de universiteit en het onvermogen van de Chileense economie om banen te scheppen voor de massa’s afgestudeerden die van de universiteit kwamen.
“Door het geprivatiseerde en dure hoger onderwijs is de studieschuld de olifant in de porceleinkast geworden van de Chileense neoliberale droom van sociale stijging door studie. Een olifant van 7.657 miljoen dollar die onzichtbaar wordt gemaakt – waardoor het bijvoorbeeld onmogelijk is om individuele delinquentie openbaar te maken – maar die niet onder ogen wordt gezien.” ESTADO DE EMERGENCIA EN CHILE
Wat betekent de overwinning van Boric voor de arbeiders in Chili?
Nu deze lijn is geconsolideerd met de verkiezing van Boric als de spil om de recente Chileense geschiedenis te vertellen en de ineenstorting van het regime, kan de onvermijdelijke verbreding van “de scheur” tussen de Pinochetistische kleinburgerij en de “progressieve” worden gepresenteerd onder de balsem van het generatieconflict, waarbij opnieuw de transversaliteit wordt benadrukt van de nieuwe staatsideologieën die door de nieuwe president en zijn aanhangers zijn ingebracht: regionaal autonomisme, feminisme, ecologisme, elementen van indigenisme [opkomen voor de inheemse volkeren]….
Met andere woorden, de overwinning van Boric zal een permanent ideologisch bombardement betekenen waarbij de “volksbewegingen” zullen proberen om kaders voor “modernisering” te worden. De arbeiders in Chili zullen iets meemaken dat veel weg heeft van het [Spaanse] Sanchisme: bezuinigingen en aanvallen onder het mom van “sociale rechtvaardigheid” en tonnen links patriottisme om een nationaal kapitaal te “moderniseren” dat in wezen nog steeds semi-koloniaal is en niet de kracht heeft om de koper-bonanza die het gevolg is van het Groene Pact om te zetten in een nieuwe vorm van integratie op de wereldmarkt die zijn duurzaamheid verzekert.
Wat betekent de overwinning van Boric in het regionale imperialistische spel?
Straat Drake en de Malvinas/Falkland Einlanden
Tot nu toe is de Chileense staat, met nuances in de regeringen van de Concertación en openlijk in die van de Alianza, de belangrijkste vector geweest van de oorlogszuchtige ontwikkeling in Zuid-Amerika. De afgelopen jaren heeft de regering Piñera op steeds agressievere wijze getracht een zekere regionale hegemonie te bewerkstelligen met behulp van drie instrumenten: de alliantie met het Brazilië van Bolsonaro, de Lima-groep en ProSur.
Piñera, de belangrijkste cheerleader van Colombia en Brazilië om Venezuela binnen te vallen, heeft, beveiligd door het partnerschap met Bolsonaro, Duque en tot een jaar geleden Trump, de betrekkingen met Peru, Bolivia en Argentinië onder druk gezet tot een punt dat ongekend was sinds de tijden van de dictatuur, terwijl hij op gevaarlijke wijze heeft gewezen in de richting van de militarisering van het Chileense grondgebied zelf.
Maar de plaats waar de imperialistische spanningen in de wereld het gevaarlijkst geconcentreerd zijn, is in het Zuiden, in Straat Drake … die in de Chileense territoriale verdeling samenvalt met Magallanes en Antarctica, Boric’s thuisregio die hij tot nu toe in het Congres vertegenwoordigde.
Het is heel goed mogelijk dat we hier een zekere detente zullen zien in de relatie met Argentinië, althans in het begin. Een ontspanning die zeker de deur zal openen voor door China gefinancierde grote investeringen om beide landen met elkaar te verbinden.
Maar laten we onszelf niet voor de gek houden, parallel daaraan zal de nieuwe regering het nieuwe profiel van Chili als hoeder van de zuidelijke bergpassen versterken: nu eens garant, dan weer regelaar van de verbinding tussen Azië en het zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan, door zich te doen gelden zowel tegenover Argentinië in het territoriale geschil als tegenover de Angelsaksische mogendheden, steeds actiever sinds Malvinas [de Falklandoorlog], die met grotere en agressievere inzet spelen.
Want Boric en zijn bondgenoten van de CCP zijn, als ze al iets zijn, “patriotten”, dat wil zeggen verdedigers tot het uiterste van het nationale kapitaal. Zij gaan de internationale allianties van het Chileense kapitaal vormgeven ten gunste van een nieuwe strategische positionering, niet om de imperialistische ambities van dat kapitaal het hoofd te bieden. De te voorziene hoofdlijnen van het nieuwe buitenlandse beleid zullen lopen via de valorisatie van het Zuiden, zeker via een toename van de investeringen in Bolivia en zeker via een poging om te profiteren van de ineenstorting van Mercosur ten gunste van de Chileense export en het Chileense kapitaal.
Daartoe zullen zij, afhankelijk van de verkiezingsuitslagen en de regeringswisselingen in Argentinië, Brazilië, Peru en Bolivia, min of meer de reactionaire en hoogdravende toespraken van de “Patria Grande” [het grootse vaderland] gebruiken of de UnaSur van Lula en Bachelet nieuw leven inblazen. En op wereldvlak zullen zij de banden met de EU of met de VS nieuw leven inblazen, afhankelijk van de tactische hand.
Met andere woorden, de overwinning van Boric zal een minder dramatische verandering van allianties inhouden dan de Europese pers vandaag wil zien. En in geen geval zal het een einde maken aan de regionale wapenwedloop die aan de gang is, noch aan de verergering van de regionale spanningen die door de wereldmachten worden aangewakkerd.
Bron: Communia, 20-12-2021
Boric presidente de Chile: ¿algo que celebrar? (Met links naar bronnen, niet weergegeven in deze machinevertaling)
arbeidersstemmen 