Het is voorspelbaar dat de vreemdelingenhaat toeneemt met de oorlog en nu ook de Oekraïense vluchtelingen zelf treft. Wat voedt de angst en de afwijzing van vluchtelingen?
De Oekraïense “uitzondering”
Het verzet en de wrok tegen Oekraïense vluchtelingen groeit met de dag. Het gebeurt niet alleen in de zogenaamde “pro-Russische landen” zoals Slowakije of Bulgarije, maar ook in Polen, dat geprezen wordt voor de opvang van enkele miljoenen mensen en de tewerkstelling van 100.000 Oekraïners, beginnen wrijvingen en openlijke gevallen van discriminatie en mishandeling de kop op te steken, vooral tegenover vluchtelingen met Oekraïense paspoorten die niet “etnisch Oekraïens” zijn. Iets wat niet erg verschilt van wat we horen uit de Tsjechische Republiek of Hongarije.
Oostenrijk, dat zelfs voor de Europese justitie onvoldoende excuses heeft, probeert opnieuw grenscontroles op te leggen om de deuren te sluiten voor een potentiële nieuwe “lawine” waarvoor het niettemin zegt open te staan. […]
Dit alles in een algemene sfeer waarin het van Frankrijk tot Zweden normaal is geworden dat de rechtervleugel bij de minste aanraking met de politie de deportatie van elke vluchteling of migrant eist.
Maar hoe kan het ons verbazen dat Oekraïense Roma-zigeuners worden gedwongen terug te keren en dat zelfs de Tsjechische president hen aan de kaak stelt als “valse vluchtelingen”, terwijl Afrikaanse studenten die Oekraïne zijn ontvlucht op de slechtst mogelijke manier uit Frankrijk zelf zullen worden gedeporteerd en Afghaanse ballingen smeken om “als Oekraïners” te worden behandeld.
Het morele effect van oorlogspropaganda
Vanaf het begin van deze oorlog hebben de Europese media het virulente racisme van het Oekraïense nationalisme voor lief genomen, racisme dat het hele russofobe discours van de dagelijkse oorlogspropaganda voedde.
Niemand trekt een wenkbrauw op wanneer Zelenski spreekt over de 46% Russischtalige Oekraïners alsof zij buitenlanders zijn of wanneer zijn ministers en entourage zichzelf feliciteren met het feit dat bijna een miljoen Russischtalige Oekraïners hun toevlucht hebben gezocht in Rusland omdat zij wettelijk hun nationaliteit zullen verliezen wanneer de oorlog voorbij is. Laat staan de meer dan 40.000 Oekraïners – waarvan een groot deel Roma-zigeuners – die nooit het staatsburgerschap hebben kunnen “genieten” omdat zij niet tot een door de staat erkende etniciteit behoren. De EU heeft hen rechtstreeks uitgesloten van de automatische toevlucht die zij aan “echte Oekraïners” garandeerde.
En als men ervan uitgaat dat 70% van de Spanjaarden hun russofobie verklaren te danken te hebben aan propaganda, hoe kan men dan verbaasd zijn dat het antisemitisme, die oude vuiligheid, weer toeneemt, van Frankrijk tot Finland.
Nadat de oorlogspropaganda van de Europese media het verklaarde, brute en genocidale antisemitisme van het Azov-bataljon onzichtbaar heeft gemaakt, met het luie excuus dat Zelensky Joods is, geeft zij uiteindelijk legitimiteit aan de antisemitische toespraak van Zemmour, een ware parodie op de antisemitische Jood, die de marionettenregering van Pétain in de Tweede Wereldoorlog rechtvaardigt als “redder van de Joden”.
En het blijft niet bij verklaringen. Oorlogspropaganda produceert praktijken die het ergste uit de jaren 1930 waardig zijn. De meest recente: Lufthansa verbiedt “herkenbare Joden” om te vliegen omdat sommige orthodoxen op religieuze gronden bezwaar maken tegen het dragen van maskers. Kunnen ze de passagiers, Joden of Goyim, niet vragen of ze bereid zijn zich aan de regels te houden voordat ze aan boord gaan? Waarom, als de etno-racistische logica wordt gezegend door de Oekraïense spiegel van “onze waarden”?
De “xenofobe consensus” en het nut ervan voor de staat
a. Hoe werd xenofobie een staatsideologie?
Landen als Denemarken, die vluchtelingen per boot uitzetten en van plan zijn asielzoekers in concentratiekampen in Rwanda te interneren, vrije toegang gaven en zelfs op maat gemaakte dorpen bouwden voor Oekraïense vluchtelingen, moesten zich vroeg of laat tegen de Oekraïense asielzoekers zelf keren. De “sociale consensus” waarop de breuk met de asieltraditie is gebaseerd, kon de Oekraïne niet land als uitzondering beschouwen.
De vraag die moet worden gesteld is hoe zo’n “consensus” tot stand is gekomen. Jarenlang waren de ultranationalistische uitingen van kleinburgerlijke onlusten de voornaamste drijvende krachten achter de vreemdelingenhaat. Uitingen die althans door de staatspartijen en de officiële ideologie werden ingeperkt.
Maar de zaken begonnen te veranderen toen in Frankrijk, Italië en andere landen een bepaalde hoeveelheid stemmen van de oude stalinistische CP-en werd overgeheveld naar “populistisch” uiterst rechts. Dit vormde een zeker gevaar voor de staat – het voortduren van crises in het politieke apparaat en de toename van het aantal parlementen waarin zich geen regeringsmeerderheid aftekende – en daarom namen de gevestigde partijen de xenofobe voorstellen in meer of mindere mate over en integreerden deze in het beleid van de staat.
Het model wordt bevestigd in landen als Spanje, waar de nieuwe extreem-rechtse partijen vasthouden aan het “neoliberale” discours en de precariserende standpunten van de rechtse partijen van de afgelopen decennia. In deze landen zijn groepen als Vox er, ondanks de oppervlakkige verwachtingen van de media, niet in geslaagd de voorheen linkse stem noemenswaardig te mobiliseren. Dus, met al zijn karakteristieke hypocrisie en de leugenachtigheid van de bezittende klassen, wordt het oude asielstelsel fundamenteel in stand gehouden, zonder massadeportaties of uitbesteding aan concentratiekampen.
Met andere woorden, als de overdracht van stemmen van de CP’s naar Le Pen en c.s. het langetermijneffect bewijst van het door het stalinisme ingebrachte nationalistische gif, dan is de evolutie van het rechts-nationalisme een bepalend element geweest in de explosiever ontwikkeling van vreemdelingenhaat en de opname daarvan in de staatsideologie. Een sleutelelement overgenomen van links.
b. Links nationalisme: een heilige verbintenis met de staatsbegroting
De Europese sociale zekerheidsstelsels, of het nu gaat om het Deense stelsel dat onder sociaal-democratische inspiratie tot stand is gekomen, het Poolse dat door het stalinisme tot stand is gekomen, of het Spaanse dat door het Francoïsme is veralgemeend en verdiept, zijn gebaseerd op bijdragen – quota – van werknemers en bedrijven.
Ondanks het overheidskarakter – “sociale en gezondheidsuitgaven” zijn niets anders dan de socialisatie van de algemene kosten van de uitbuiting van arbeid – schildert de officiële ideologie deze af als een gesloten systeem los van de staat zelf. En met een financieel systeem dat steeds meer nodig heeft om beheersbaar te blijven en om gegarandeerde winstgevendheid te verkrijgen. Daarom worden we al tientallen jaren gebombardeerd met slechte voortekenen over de “duurzaamheid op lange termijn” ervan.
Het resultaat is de geleidelijke consolidatie, eerst bij links – dat decennialang het staatskapitalisme verkocht als een stap in de richting van socialisme – en nu bij de nieuwe kleinburgerlijke rebellerende rechtervleugel, van een nationalisme met een perverse logica: het moederland is de openbare diensten… de basisvoorzieningen – pensioenen, gezondheidszorg, werkloosheidsuitkeringen, enz. – “gegarandeerd” door de staat en gefinancierd door de directe bijdragen van werknemers en zakenlieden.
In dat kader wordt de “heilige unie”, de vermeende patriottische “gemeenschappelijke zaak” van bourgeoisie en arbeiders, gemeten in harde cash: “het inkomen waarmee je je pensioen en je gezondheidszorg betaalt”. En de vluchtelingen zijn “pure onkosten”. Het nationalisme van patriottisch links, dat pretendeert inclusief te zijn en een vriend van vluchtelingen en migranten, maakt de weg vrij voor de xenofobie van rechts en legitimeert de “pragmatische” xenofobie van de staat.
Bron
Communia, 13-5-2022, Where does the backlash against refugees come from? Vertaald met http://www.DeepL.com/Translator (gratis versie).
Zie de Engelse versie voor de verwijzingen naar de gebruikte bronnen.
arbeidersstemmen 