Wildcat over inflatie: “Prijzen zijn schaarste-signalen die moeten werken.”

We zien momenteel dat de energieprijzen stijgen terwijl de olieprijzen dalen en de winsten van de oliemultinationals exploderen. Deze tamelijk eenvoudige samenhang wordt vertroebeld door massa’s ideologie, en tegelijkertijd worden de stijgende prijzen gebruikt als excuus om op te roepen tot renteverhogingen – die de recessie zullen verergeren.

Een duidelijk voorbeeld van de ideologische aanval waarbij de markt als oplossing wordt aangeprezen en de hoge prijzen als gerechtvaardigd en uiteindelijk iets positiefs, is het artikel van Claudia Kemfert van de DIW [Duits Instituut voor Economisch Onderzoek]:

“De extreme stijging van de elektriciteitsprijs is echter een uiting van een functionerende markt; de prijs wordt gevormd door vraag en aanbod. En er zijn momenteel tekorten in het aanbod. … Binnenkort gaan er stemmen op… om de elektriciteitsprijs te beperken. Maar het elektriciteitsprijsplafond is juist de oorzaak van het probleem: in Frankrijk worden de elektriciteitsprijzen gesubsidieerd, waardoor te weinig elektriciteit wordt bespaard. … Prijzen zijn altijd schaarste signalen die een effect moeten hebben. “ (Claudia Kemfert, »Kolumne Greenformation: Preise sind Knappheitssignale und müssen wirken«, rnd.de, 02.09.2022)

Terwijl Kemfert de hoge prijzen rechtvaardigt als een uiting van een reële ontwikkeling, beweert Biden het tegendeel; zij zijn het er alleen over eens het onderwerp van de superwinsten van de energiebedrijven uit de weg te gaan.

Uit: Wildcat 110, herfst 2022

De crises van de kosten van levensonderhoud

De Amerikaanse president Biden verklaart de hoge energieprijzen uit “de prijsstijgingen van Poetin”. Toch waren deze in 2021 al omhooggeschoten, voordat de oorlog begon. Vooral omdat de EU al lange tijd werkt aan de “liberalisering” van de gasmarkt, zodat de prijs wordt bepaald door de markt en niet door langlopende leveringscontracten, b.v. met Rusland. Het sterk toegenomen gasverbruik in China en de speculatie die daarvan het gevolg was, hebben de wereldmarktprijs opgedreven. Overigens krijgen de grote gasimporteurs zelfs vandaag nog ongeveer evenveel gas als in Duitsland wordt verbruikt, volgens de langetermijncontracten met Rusland, tegen gunstige prijzen. Zij verkopen deze echter tegen marktprijzen door aan Frankrijk, waar de kerncentrales worden gesloten, en aan de gasleveranciers, die de toeslag mogen doorberekenen aan de consumenten.

In het verleden haalden de grote importeurs veel meer gas tegen goedkope prijzen uit Rusland om het vervolgens duur door te verkopen in Europa. Deze bron van inkomsten is door de oorlog sterk verminderd, sommigen komen daardoor in economische moeilijkheden en hun winsten worden door de staat op onze kosten bespaard met de gasheffing. Voorbeelden hiervan zijn RWE, EWE of VNG; Uniper en Gazprom Germania dreigden zelfs failliet te gaan, aangezien naast de directe gevolgen van de sancties deze verliezen er nog bovenop kwamen.

De prijs van stookolie was in augustus twee keer zo hoog als een jaar geleden, en vergeleken met de tijd voor de oorlog is hij met 50 procent gestegen. Maar sinds half juni is de prijs van ruwe olie weer aan het dalen, en slechts tien procent van de prijsstijging kan worden toegeschreven aan de hogere dollar. Zelfs hogere productiekosten als gevolg van bijvoorbeeld de oorlog of verbroken bevoorradingsketens zijn niet de voornaamste reden voor de stijgende energieprijzen, zoals blijkt uit de winsten van de energieproducenten. Zij verdienen aan het feitelijke of gevreesde tekort aan energie, aan de speculatieve onzekerheid op de energiemarkten en eenvoudigweg aan hun marktmacht. De winst van Shell in het tweede kwartaal van 2022 is vervijfvoudigd ten opzichte van het voorgaande jaar; die van Exxon is bijna verviervoudigd; die van Total is meer dan verdubbeld (ondanks de afschrijving van een belang in een Russische gasproducent). BP verdrievoudigde zijn winst in het eerste kwartaal, en Chevron deed hetzelfde in de eerste helft van het jaar.

Ook de graanhandel heeft te lijden gehad onder onzekerheid, tekorten en speculatie, terwijl de grote agro-industrieën hun winsten tussen januari en maart 2022 dramatisch hebben zien stijgen.

Ondertussen worden we klaargestoomd voor een oorlogswinter. Volgens het hoofd van het op één na grootste onroerend-goedconcern LEG moet “in de huidige oorlogssituatie aan de bevolking in Duitsland duidelijk worden gemaakt dat afzien nu aan de orde van de dag is. En dat zal een afzien van warmte zijn – dat moet politiek duidelijk worden gesteld.” Een extra trui aantrekken binnen de eigen vier muren is misschien niet genoeg, zei LEG. “Een andere warme wollen deken zal waarschijnlijk nodig zijn.” Hij roept op tot een moratorium op opzeggingen [van energiecontracten] omdat ten minste 20 procent van de huurders de energieprijsstijgingen niet kan betalen. In feite betekent dit dat de verzorgingsstaat de zakken van de energiebedrijven nog meer moet vullen.

Hoe dan ook, alles zal op onze kosten zijn. De eerste maatregel van minister van Financiën Lindner tegen “inflatie” was zijn waarschuwing tegen loonsverhogingen, omdat die de inflatie zouden aanwakkeren. De huidige inflatie wordt echter aangewakkerd door stijgende grondstoffenprijzen, speculatie en bedrijfswinsten. Voor de eurozone verklaart zelfs de ECB dat de bedrijfswinsten sinds 2021 het grootste deel van de inflatie voor hun rekening hebben genomen en dat de loonkosten per geproduceerde eenheid de belangrijkste drijfveer zijn geweest.

Tussen 1979 en 2019 was 62 procent van de prijsstijgingen in de VS te danken aan de arbeidskosten per eenheid en iets meer dan elf procent aan de bedrijfswinsten. Daarna is deze verhouding omgekeerd: tussen het voorjaar van 2020 en eind 2021 werd 54 procent van de prijsstijgingen veroorzaakt door de bedrijfswinsten en slechts acht procent door de lonen. Grondstoffenprijzen, vooral energie, waren goed voor 38 procent, tegen iets minder dan 27 procent voorheen. In de tweede helft van 2021 hebben bedrijven in de VS meer winst gemaakt dan op enig ander moment sinds het begin van de jaren vijftig, met een winst na belastingen van bijna 15 procent.

De rente

Politici en centrale banken geven nu al vol gas voor het streven een einde te maken aan de inflatie door de rente te verhogen – dat wil zeggen, door een economische crisis te creëren die tot meer werkloosheid leidt. Verondersteld wordt dat basisvoedsel goedkoper wordt als we het niet meer kunnen betalen. Hogere rentetarieven zouden de banken zeker helpen, maar de economie zou ook meer kunnen instorten dan zij hadden gepland. En inderdaad, het is een open vraag hoe lang de inflatie werkelijk zal aanhouden. Snelle sprongen in de vraag en de produktiviteit, die een eigen dynamiek zouden kunnen ontwikkelen, zitten er immers niet achter. Misschien vervalt de wereld binnenkort weer in dezelfde deflatie als na de crisis van 2008.

We hebben het vandaag niet over een bloeiende wereldeconomie, maar over een kaartenhuis. Het kapitalisme kon alleen voldoende winst maken door “de kosten te drukken”, door “af te slanken” tot just-in-time leveringsketens en door infrastructuur, machines en ook arbeiders aan slijtage te onderwerpen. Maar de tijd dat bazen werknemers konden kiezen is voorbij. Dit is ook duidelijk geworden met de pandemie en de “gebroken bevoorradingsketens”. Vaak zijn de genoemde winsten helemaal niet meer “produceerbaar”, maar wordt de machinerie alleen draaiende gehouden met financiële transacties en speculatie – en dus niet zomaar uitgezet, ook al is het juist deze speculatie die in belangrijke mate bijdraagt tot de inflatie door bijvoorbeeld de tarweprijzen op te drijven.

Wat is inflatie eigenlijk?

Het “inflatiepercentage” wordt berekend aan de hand van een fictieve compilatie van aankopen en kosten. Dit gemiddelde tarief heeft zeer uiteenlopende gevolgen voor de mensen, afhankelijk van hun inkomen. Met een inflatie van 7,1 procent gaan de laagste tien procent van de huishoudens vijf keer zo zwaar gebukt als de tien procent met de hoogste inkomens – dat zegt de Bundesbank! Dit komt doordat men met een lager inkomen een veel groter deel ervan moet besteden aan eerste levensbehoeften zoals voedsel, huur en verwarming. Bovendien is het nauwelijks mogelijk iets aan deze kosten te veranderen om zich aan de veranderde situatie aan te passen.

De “middenklasse” voelt ook de inflatie, kan minder opzij zetten, minder boodschappen doen bij de natuurvoedingswinkel of krijgt problemen met het afbetalen van leningen. Volgens de voorzitter van de spaarbank zal in de toekomst tot 60 procent van de huishoudens hun volledige inkomen besteden aan levensonderhoud, tegen 15 procent een jaar geleden.

Velen zullen echter wanhopig worden als het gaat om elementaire zaken als voedsel en de elektriciteitsrekening. In 2021 is de elektriciteit al afgesloten voor 230 000 huishoudens. Velen kunnen nu al geen boter, sla of vlees meer kopen, of ontzeggen zichzelf hele maaltijden. In armere gebieden heeft Lidl reeds basislevensmiddelen uitgerust met antidiefstalapparatuur.

Het door de Paritätischen [Duitse overkoepelende welzijnsorganisatie] berekende armoedepercentage had in 2021 al een nieuw record van 16,6 procent bereikt. Arm wordt gedefinieerd als iemand die minder dan 60% van het mediane inkomen tot zijn beschikking heeft. Volgens de cijfers was iets minder dan 18% van de gepensioneerden en iets minder dan 21% van de kinderen en jongeren in Duitsland arm.

De voedselbanken hebben nog nooit zo’n stormloop meegemaakt als nu en moeten velen afwijzen, de anderen krijgen minder producten. Volgens de federale vereniging is het aantal klanten bij alle voedselbanken gestegen, bij 20 procent van hen is het minstens verdubbeld. Oekraïense vluchtelingen maken daar deel van uit, maar er komen ook veel gepensioneerden, studenten, werklozen en mensen met lage lonen. Deze toename dwingt veel voedselbanken tot het uiterste, omdat ook de voedseldonaties teruglopen. Kringloopwinkels ervaren dat er meer mensen komen dan vroeger, maar veel terughoudender zijn in hun beslissing of zij zich tweedehands meubels en huishoudelijke artikelen kunnen veroorloven.

Loonstrijd!

Velen dringen erop aan dat de staat prijzen vaststelt en belasting op overwinsten int. Daar is niets mis mee, maar wij moeten het afdwingen tegen een staat die Uniper redt door de kosten op alle gasverbruikers af te wentelen. In dergelijke campagnes zijn wij geïsoleerde consumenten, in het beste geval samen met anderen op straat, hebben wij het moeilijk om macht te ontwikkelen en moeten wij eerst de AfD [Duitse ultrarechtse politieke partij met neo-nazi invloeden] verdrijven. Politiek fout zijn de eisen voor hogere subsidies voor voedsel, huisvesting en mobiliteit, omdat die neerkomen op het voeden van de ondernemers uit de zakken van de verzorgingsstaat.

Het beste is dus samen te gaan werken met de collega’s, liefst voor een hoger loon! De verbeteringen die de afgelopen 15 jaar in de lagelonensector in Duitsland en andere landen zijn bereikt, zijn door de inflatie al weer tenietgedaan. De strijd voor hogere lonen is dus egalitair. Naast compensatie voor inflatie, moeten vaste bedragen worden geëist. Dergelijke looneisen zijn voor bijna iedereen hier onbekend – maar degenen die hun nieuwe voorschotbetalingen voor energie kennen, weten dat zij nu vereist zijn, ook al leiden zij tot hijgen van ministers van Financiën, werkgevers en soms vakbondsfunctionarissen.

De uitkeringen aan mensen die geen loon ontvangen (pensioenen, werkloosheidsuitkeringen, sociale bijstand, Bafög [vergelijkbaar met DUO], enz.) moeten op dezelfde manier worden verhoogd; vele worden sowieso berekend op basis van de loonontwikkeling, andere, zoals HartzIV, moeten door politieke druk worden meegetrokken. We moeten dit snel aanpakken, zodat de media erover berichten en ons met recepten voor goedkope maaltijden en andere bespaartips om de oren slaan! We moeten de discussie naar de werkplekken en op straat brengen!

Tegen de prijsstijgingen voor voedsel en energie

In de BRD doet zich de vreemde situatie voor dat de media en politici al maandenlang protestacties aankondigen met het oog op de tweecijferige prijsstijgingen voor sommige basislevensmiddelen en de verdubbeling of verdrievoudiging van de verwarmingskosten in de komende winter. Het hoofd van het Thüringse bureau voor de bescherming van de grondwet zegt dat de “Querdenker”-protesten [Covid-ontkenners en complotdenkers] van de afgelopen jaren een “kinderverjaardagsfeestje waren in vergelijking met de komende herfst en winter”. En zijn maatje premier van de PdL waarschuwt zijn partijkameraden niet op te roepen tot straatprotesten of zelfs maar maandag-demo’s. Komende protesten worden preventief aan de kaak gesteld als “rechts”. Maar in veel steden vormen zich linkse allianties om demonstraties voor supermarkten te organiseren. Zelfs de taz roept op tot “bemoeienis in plaats van berusting”: “Mogelijk komt de impuls voor protesten ook uit onbekende hoeken; van geheel nieuwe actoren die geen duidelijke positie innemen in de links-rechts kwestie. Terwijl rechtse politici niet lang zullen stilstaan bij analyses, staan linkse politici voor de strategische vraag: zouden zij bereid zijn hun handen vuil te maken om te strijden voor interpretatieve soevereiniteit en afbakening naar rechts, zoals is gelukt met de gele hesjes in Frankrijk? Het wordt tijd dat de linkse partijen de uitdaging aangaan, ook al zijn de startvoorwaarden niet goed.” (taz, 23.7.22)

Zolang bijna niemand anders dan de AfD kritiek durft te uiten op de Rusland-sancties, zijn de startvoorwaarden voor links inderdaad niet goed. Echter, er lijkt daar ook iets te bewegen…

Bron

Wildcat, zonder datum (vorige week). Inflation: »Preise sind Knappheitssignale, die wirken müssen.«

Commentaar van Aníbal

Wat betreft Wildcat 110’s tekst over inflatie. De bourgeoisie is in deze economische omstandigheden gedwongen de rente te verhogen, het is iets van ABC in hun handboeken. Het is, in tegenstelling tot Wildcat’s artikel, geen excuus voor inflatie (“stijgende prijzen worden gebruikt als excuus om op te roepen tot renteverhogingen, die de recessie zullen verergeren”), en er is ook een element in de stijging van de inflatie dat op de achtergrond wordt gelaten of helemaal niet wordt genoemd: de waarde van geld verandert met de inflatie, en beide uitdrukkingen voeden zich met elkaar. Enorme massa’s geldkapitaal moesten worden gezuiverd, en “stromingen van geldontwaarding”, zoals het IMF het noemt, hebben zich gevormd, en in deze context is het antwoord van de centrale banken het verhogen van de rentetarieven, zoals Marx bijvoorbeeld in Kapitaal aangaf, en sindsdien hebben deze manifestaties van de kapitalistische beweging zich ontvouwd en geïntensiveerd.
Zie ook: https://inter-rev.foroactivo.com/t10818-inflacion-salarios-productividad-dinamica-del-valor-del-dinero