Droom over Bolsenaro-coup in Brazilië

Het volgende ingezonden stuk plaatsen we in de rubrieken Proletarische Humor en Utopisch Realisme.

Arbeidersstemmen

Vanuit Portugal volg ik de situatie in Brazilië met meer dan normale belangstelling. Ik heb grote moeite om te begrijpen wat de aanhangers van Bolsonaro bezielt, wie deze mensen zijn en wie deze gek is die zijn tegenstanders “communisten” noemt terwijl hij zelf een misselijkmakende fan is van Poetin die niets anders is dan een reïncarnatie van het Russische staatscommunisme dat al sinds 1922 niets meer met communisme te maken heeft en waarvan de trieste resultaten niet alleen in Rusland zelf te zien zijn maar ook in Venezuela, Cuba en al die andere antidemocratische en dictatoriaal ontwikkelde landen die nog steeds een aanfluiting zijn voor het begrip “communisme”.

Vanochtend vroeg werd ik wakker uit een droom die plotseling chocola wist te maken van al deze tegenstrijdige en fragmentarische informatie. Ik droomde dat in Brazilië een staatsgreep was gepleegd door Bolsonaro en zijn militaire vriendjes, nog voordat de uitslag van de presidentsverkiezingen bekend was gemaakt. Maar het was geen nachtmerrie, integendeel. In heel Brazilië kwamen de arbeiders in verzet tegen de staatsgreep. Iedere loonafhankelijke begreep wat het anticommunisme van Bolsonaro zou betekenen: afschaffing van de persvrijheid, opsluiting van aanhangers van Lula, onbeperkte corruptie, maffia aan de macht, alles precies zoals in het Rusland van Poetin.

Maar de arbeiders gingen niet de straat op, ze riepen geen algemene staking uit. Nee, deze droom was heel anders; in plaats daarvan gingen ze met veel enthousiasme aan het werk. Ze vormden arbeiderssraden en zetten de bedrijfsleiding voor het blok. Zij eisten het onmiddellijke ontslag van alle Bolsonaro aanhangers uit de directie, het management en op de werkvloer. De directeuren konden tegenover de overmacht van de arbeiders niet anders dan hun eisen inwilligen. Van het een kwam het ander. De arbeidersraden kregen de leiding van de  bedrijven, sommige directeuren namen de benen, andere, intelligentere, werkten met hart en ziel met de raden samen. De raden zochten al snel contact met elkaar en er werd een nationale revolutionaire raad gevormd als alternatief voor Bolsonaro’s militaire junta.

Zelfs in het leger en bij de politie keerden ondergeschikten zich massaal tegen de Bolsonaristen. De soldaten hadden geen zin in een burgeroorlog want ze wisten wie deze Bolsonaristen waren, zij werden gehaat vanwege hun arrogantie, hun discriminatie en de manier waarop zij hun ondergeschikten altijd kleineerden. Zoals Bolsonaro zelf in zijn waanzin had geadviseerd, hielpen soldaten en politieagenten de arbeiders zich te bewapenen. Niet om de Bolsonaristen te steunen, maar om zich tegen hen te verdedigen. Wat niet meer zo nodig was, want de laffe Bolsonaristen verdwenen als sneeuw voor de zon.

De revolutionaire raad besloot een einde te maken aan de loonverschillen, omdat er geen humane reden bestond om de ene arbeider per uur meer te laten verdienen dan de andere. Dit kwam ook goed uit omdat het de afschaffing van het geld mogelijk maakte, waarmee onmiddellijk een einde kwam aan de gevolgen van de inflatie die veroorzaakt werd door de kapitaalvlucht uit de Braziliaanse economie. Voortaan werd het aantal door elke arbeider gewerkte uren geregistreerd op internet, en met deze registratie kon men in elke winkel evenveel producten kopen als er uren nodig waren om ze te maken. Zo verdienden soldaten evenveel als officieren en schoonmakers evenveel als directeuren.

In heel Brazilië ontstond een revolutionair enthousiasme dat in de geschiedenis nog nooit zo intens is geweest. Van de coup van Bolsonaro is niets overgebleven. Het was niet eens nodig om de daders te arresteren. Ze vluchtten uit eigen beweging naar het buitenland of stonden stilletjes in de rij om hun gewerkte uren te laten registreren. De website criticadesapiedada.com.br raakte overbelast door alle downloads van De Grondbeginselen van de Communistische Productie en Distributie. In Portugal stonden honderdduizenden Brazilianen in de rij voor een ticket terug naar hun vaderland.

Op dat moment schrok ik wakker. In welke pastelaria in Lissabon zou ik nu nog kunnen ontbijten als er geen Brazilianen meer waren om mij te bedienen?

Een gedachtenwisseling tussen Jan Freitas en Aníbal

Door Jan Freitas vertaald uit het Portugees

Aníbal geeft het volgende commentaar:

• Ten eerste is de term “staatscommunisme” niet handig, ook al weten we dat hij gebruikt is door de GIC en in soortgelijke communistische kringen. Politiek gezien kan de term enige betekenis hebben want het gaat om een groep die zegt communistisch te zijn maar de staat in stand houdt, maar in wezen en economisch is het geen communisme en sluiten het communisme en de staat elkaar uit. Politiek gezien definieert het marxisme-leninisme zich als communistisch maar in de praktijk staat het voor kapitalisme en de uitbuiting van het proletariaat.
  
  Het is daarom beter de term kapitalisme of staatskapitalisme te gebruiken en ik geef er de voorkeur aan te spreken van staatskapitalisme en andere minder belangrijke vormen van kapitalistisch eigendom wat betreft de URSS en aanverwanten (coöperatief bourgeois eigendom en privaat bourgeois eigendom).
  
• Ten tweede is het duidelijk dat het Bolsonarisme schadelijk is voor de arbeidersklasse, maar het Lulisme, de PT en hun verschillende bondgenoten zijn dat ook.
  
• Ten derde. Het is inderdaad een droom dat een individuele arbeider voor zijn gewerkte uren een hoeveelheid producten zou kunnen krijgen die net zoveel uren hebben gekost om gemaakt te worden. Ook in het socialisme moet van wat de arbeider produceert een deel worden afgetrokken, maar anders als in het kapitalisme, wordt dit deel dat hij niet rechtstreeks ontvangt, geen kapitaal, maar draagt het eraan bij dat de maatschappij collectief en doelbewust iedereen gratis kan voorzien van een serie diensten, goederen en structuren.  

In “Kritiek op het Programma van Gotha” schrijft Marx dat er inhoudingen moeten plaatsvinden voordat de opbrengst van de productie onder de arbeiders kan worden verdeeld. Zulke inhoudingen zijn economisch noodzakelijk, voor het betalen van de productiemiddelen, om uitbreiding van de productie mogelijk te maken en om een reservefonds in stand te houden tegen rampen, onvoorziene storingen e.d. Ook zijn er dan nog inhoudingen nodig voor bestuurskosten (weliswaar veel minder dan onder het kapitalisme), voor onderwijs (dat moet immers gratis zijn wanneer we de salarisverschillen afschaffen) en voor een fonds ter ondersteuning van hen die niet (meer) tot werken in staat zijn.

Het antwoord van Jan Freitas hierop is:

Bedankt voor je reactie, alle drie je punten zijn terechte opmerkingen.

 Bij punt 1:

Mijn formulering was inderdaad minder helder “[Bolsonaro] noemt zijn tegenstanders ‘communisten’ terwijl hij zelf een misselijkmakende fan is van Poetin die niets anders is dan een reïncarnatie van het Russische staatscommunisme dat al sinds 1922 niets meer met communisme te maken heeft”. Je hebt best gelijk maar deze zin wordt er ook niet duidelijker van als ik “staatscommunisme” door “staatskapitalisme” vervang. Ik wilde ideologieën vergelijken door naar resultaten te kijken in plaats van naar labels. Dus mijn argument is dat het regime van Poetin niet veel verschilt van de regimes in het Rusland van het staatskapitalisme, in Venezuela, in Cuba of in het Brazilië dat Bolsonaro voor ogen staat. Het punt is natuurlijk dat Bolsonaro als fascist niet geïnteresseerd is in het welzijn van de mensen. Voor hem telt alleen het eigendomsrecht, en dus is het communisme voor hem een ​​etiket voor iedereen die eigendomsrecht niet als heilig beschouwt. Veel arbeiders die in Lula’s tijd wat eigendom hebben verworven, laten zich hierdoor bedriegen.

Bij punt 2:

Wanneer arbeiders van onderop de macht overnemen, doen politieke partijen er niet meer toe. Het is geen toeval dat op geen enkel moment in mijn droom Lula of de PT een rol spelen.

Bij punt 3:

 Jouw derde punt markeert het misschien wel meest essentiële verschil tussen communisme en kapitalisme. Helaas kwam dit punt niet naar voren in mijn droom omdat ze eindigde voor deze ontknoping. Dromen eindigen vaak zo, plotseling, heel irritant. Gelukkig heeft de GIC dit uitgebreid behandeld in hoofdstuk 10 van de Grondbeginselen van Communistische Productie en Distributie. Zie aldaar.

---

Zie ook boekuitgave van GIC, Grondbeginselen van communistische productie en distributie.