Het voortduren van de oorlog in Oekraïne doet de ongerustheid toenemen dat Nederland betrokken zal worden in dit conflict. De waarheid is dat Nederland al betrokken is via wapenleveranties, militaire trainingen en financiële steun. Weinigen begrijpen dat dit ten koste gaat van de arbeidsomstandigheden, lonen en uitkeringen, van allerlei vormen van zorg en onderwijs, enz. De dienstplicht is nooit afgeschaft (en zelfs uitgebreid tot vrouwen) en kan dus worden geactiveerd voor inzet aan het front. Waarschijnlijk niet in de Oekraïne, maar zeker in de Derde Wereldoorlog tussen de VS en China-Rusland die nu wordt voorbereid op de slagvelden en in de steden van Oekraïne en in de alledaagse druk van het kapitaal op de arbeidersklasse wereldwijd.
Het volgende artikel over de groeiende samenwerking tussen China en Rusland geeft een uitgebreide en actuele analyse van wat we in stelling 3 van Oorlog, uitbuiting, en kapitalistische overheersing: Hoe en waarom ze te bestrijden? naar voren brachten.
We zijn het zeker niet in alles eens met het artikel, b.v. met “de huidige historische fase van extreme aftakeling van het kapitalisme” (vervaltheorie). De volgende analyse kan echter uitgangspunt zijn voor een discussie over wat te doen tegen de oorlog.
Arbeidersstemmen
China en Rusland verenigd tegen de VS, niet uit liefde maar met geweld
Het “vreedzame” Chinese multilateralisme van vandaag bereidt de oorlog van morgen voor
Een kenmerk van oorlogen, zelfs van regionale aard, in de huidige historische fase van extreme aftakeling van het kapitalisme is dat zij gevolgen hebben voor de hiërarchie tussen de grootmachten, waarvan de politieke en economische profilering nu de hele planeet als theater heeft. Een aantal oorlogen na de ineenstorting van de regimes van het valse communisme in Oost-Europa, zoals die in de Golf, het voormalige Joegoslavië en Afghanistan (ondanks de gedeeltelijke mislukking, in dit geval de terugkeer van de Taliban aan de macht) hadden de duidelijke mondiale suprematie van de Verenigde Staten opnieuw bevestigd. Met de oorlog in Oekraïne daarentegen lijkt een fase te zijn aangebroken waarin het machtsevenwicht tussen de imperialisten opnieuw onder spanning komt te staan en de mogelijkheid bestaat dat de uitkomst van het conflict een zekere inkrimping van het Amerikaanse primaat mogelijk maakt.
Ten tijde van de Russische inval in Oekraïne zouden bepaalde gebeurtenissen, die door de pro-Atlantische propaganda als vanzelfsprekend werden beschouwd, het Amerikaanse primaat hebben bevestigd: een snelle militaire nederlaag van Rusland, zijn economische ineenstorting en internationaal isolement. Na meer dan een jaar is geen van deze resultaten aan de horizon zichtbaar.
Naast het gebrek aan politiek en economisch isolement van Rusland moet ook veel gewicht worden toegekend aan de betrekkingen met China: China heeft zich niet van Rusland gedistantieerd, de handel uitgebreid, de gezamenlijke militaire oefeningen voortgezet en de diplomatieke betrekkingen verdiept: het bezoek van Xi Jinping aan Rusland afgelopen maart, zijn eerste buitenlandse reis na zijn herverkiezing als president van de Volksrepubliek China.
Ondanks de oorlog en de dreiging van sancties heeft de handel tussen beide landen 190 miljard dollar bereikt, een groei van meer dan 30% ten opzichte van het voorgaande jaar. Tijdens de ontmoeting tussen de hoogste leiders van China en Rusland werd een onderlinge handel van 200 miljard verwacht in 2023 en werden 14 overeenkomsten voor economische samenwerking in diverse sectoren ondertekend, evenals een aanzienlijke toename van het gebruik van de yuan en de Russische bereidheid om de Chinese munt te gebruiken bij transacties met Azië, Afrika en Latijns-Amerika.
De reis van Xi markeert ook de overeenstemming tussen China en Rusland in het streven naar een “multipolaire wereld”, d.w.z. het streven van de twee imperialisten naar een nieuwe wereldverdeling die een einde zou maken aan de Amerikaanse dominantie. Hun samenwerking zou een langdurige strategische betekenis hebben, een “nieuw tijdperk”, zoals in de gezamenlijke verklaring staat, waarin het door Xi Jinping in China aangekondigde “nieuwe tijdperk” met de “verjonging van de Chinese natie” doorklinkt.
Het is duidelijk dat China niet langer een “jong” kapitalisme is en zichzelf ook niet als zodanig beschouwt. Het Chinese nationalisme wordt, na de eeuw van nationale vernedering door de agressie van de koloniale mogendheden, na nog eens bijna een eeuw van onstuimige economische ontwikkeling, gedwongen uit de binnenlandse markt te breken en de rol van een grote wereldmacht op zich te nemen.
China en Rusland zien zich gedwongen op te trekken tegen dezelfde vijand, de Verenigde Staten, zonder echter de tegenstellingen tussen de twee imperialisten te kunnen overwinnen. Het historische verleden van de betrekkingen tussen de twee imperia wordt gekenmerkt door rivaliteit en conflicten.
Naar het westen geblokkeerd door de Europese mogendheden, kwam de Russische staat, gelanceerd om de grenzeloze Siberische vlakten te veroveren, al in het midden van de 17e eeuw in conflict met de Mantsjoes aan de Amoer. Maar het Chinese rijk was toen nog stevig, en Rusland moest wachten tot het door westerse kanonnen gebroken werd voordat het in het midden van de 19e eeuw de Amur- en Ussuri-bekkens kon innemen. Aan het eind van de eeuw verwierf Rusland verdere bezittingen in Mantsjoerije en Oost-China, maar het werd gedwongen terug te vallen na de nederlaag tegen Japan in 1905. Het zou nog eens 40 jaar wachten om met geweld naar het gebied terug te keren, profiterend van de nederlaag van Japan in de Tweede Wereldoorlog. De Russische hulp aan Mao’s legers was er niet op gericht de “communisten” te steunen bij hun nationale herovering, maar om de rijkdommen van Mantsjoerije te plunderen. De uiteenlopende belangen tussen de Russische en de Chinese macht werden echter duidelijk tijdens de Culturele Revolutie en met de botsing die culmineerde in de bloedige botsingen langs de Oessoeri-rivier in 1969.
De verschillen in belangen tussen beide mogendheden blijven bestaan. China geeft er de voorkeur aan de internationale situatie te pacificeren om de uitbreiding van zijn commerciële en financiële sfeer niet te belemmeren. De groei van het Chinese kapitalisme vertraagt ten opzichte van de machtige groei van de afgelopen jaren en kan alleen vertrouwen op zijn expansie in de wereld. Het Chinese kapitalisme moet ook zijn politieke invloed vergroten door staten en bedrijven te onderwerpen.
Het verlies van de Europese markten brengt Rusland ertoe olie en gas naar Azië te verleggen, tegen lage prijzen. China heeft hiervan geprofiteerd door de grootste importeur te worden. Tijdens de bijeenkomst in maart zei Poetin dat hij China 38 miljard kubieke meter gas kan leveren via de pijpleiding “Energie uit Siberië 1” plus 10 miljard kubieke meter LNG. De Russen willen de aanleg van de pijpleiding ‘2’ met een capaciteit van 50 miljard kubieke meter tegen 2030 voltooien.
Maar als Moskou haast heeft om de energiestroom van west naar oost om te keren, kan Peking het zich veroorloven de tijd te nemen. Het verkiest zijn andere leveranciers te behouden en zich niet uitsluitend aan Rusland te binden.
De huidige convergentie tussen China en Rusland strijkt hun verschillen in belangen en opvattingen niet glad. De organische versmelting van de economische en militaire middelen van twee staten, bovendien in een lineair en vreedzaam proces, is onmogelijk. De samenvoeging van de Chinese industrie met de natuurlijke hulpbronnen van Rusland zal niet volstaan om de twee nationale kapitalismen, die van het ontvolkte Rusland en die van het overbevolkte China, te verenigen.
Om de economische en politieke kosten van de oorlog in Oekraïne te dekken, heeft Rusland concessies moeten doen aan een China dat vastbesloten is te profiteren van de dringende behoefte van zijn buurland om zijn Aziatische achterland te bestrijken.
Tijdens hun ontmoeting hebben Poetin en Xi Jinping ook gesproken over de netelige kwestie van de exploitatie van het Noordpoolgebied, een gebied dat Rusland lang heeft beschermd tegen de hebzucht van andere mogendheden. Sinds 2013 heeft China ongeveer 90 miljard dollar geïnvesteerd in mijnbouwactiviteiten in het gebied. Nu dringt het aan op betrokkenheid bij de aanleg van grote infrastructuurwerken. China treedt mogelijk toe tot de joint venture tussen Lukoil en Gazprom voor de bouw van een chemische gasfabriek, terwijl Chinese deelname is gepland aan de uitbreiding van de haven van Indiga en aan de aanleg van de spoorwegverbinding met Sosnogorsk.
Ook de gezamenlijke ontwikkeling van de projecten voor de vloeibaar-gasinstallaties Yamal LNG en Arctic LNG2 is in een vergevorderd stadium, evenals de Chinese aanwezigheid bij de ontwikkeling van de Arctic Severny Morskoy Put-route, die zich via de exclusieve economische zone van Rusland uitstrekt tussen Nova Zemlya en het Verre Oosten. Deze route is nodig voor de aansluiting van Yamal LNG.
Deze projecten worden ontwikkeld terwijl de penetratie van Chinese industrieproducten op de Russische markt enorm toeneemt. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is het Chinese autoaanbod met 30% gestegen, de verkoop van huishoudelijke apparaten en elektronische producten wint nieuw marktaandeel: bijna de helft van de in Rusland gekochte laptops is van Chinese makelij. Deze groei van de onderlinge handelsbetrekkingen heeft zodanige financiële gevolgen dat de yuan sinds februari jongstleden de eerste plaats inneemt onder de valuta’s die op de beurs van Moskou worden verhandeld.
Het machtsevenwicht tussen beide mogendheden wijst op een duidelijke versterking van Peking. Dit wordt bevestigd door de initiatieven van China in Centraal-Azië, het traditionele bevoegdheidsgebied van Rusland. Peking onderhandelt over de levering van 25 miljard kubieke meter gas per jaar via de pijpleiding Centraal-Azië-China van Turkmenistan naar China via Oezbekistan en Kazachstan, ondanks de regionale politieke spanningen. En het blijft LNG kopen van de VS en Australië.
De dreiging van een Amerikaanse blokkade van de energievoorziening uit het Midden-Oosten via de Indische Oceaan, waarvan de Amerikanen de belangrijkste knooppunten controleren, zou China nog dichter bij Rusland kunnen brengen.
China en Rusland presenteren zich op het wereldtoneel nog steeds als revisionistische machten van de huidige orde. Enerzijds daagt Rusland met de oorlog in Oekraïne de Europese orde uit, waarin het sinds de val van de Berlijnse muur zijn invloed heeft verloren en zich terugtrekt tegenover de opmars van de NAVO naar het oosten. Aan de andere kant moet China, dat in de Stille Oceaan door de VS en zijn bondgenoten wordt tegengehouden en in het zuiden door zijn rivaliteit met het Indiase imperialisme wordt ondermijnd, een goed nabuurschap met het Russische imperialisme onderhouden om omsingeling te voorkomen.
Bovendien moet het Chinese kapitalisme, dat zich buiten zijn grenzen moet uitbreiden, rekening houden met een wereld waarin het Amerikaanse imperialisme, met zijn militaire macht, zijn munt en de internationale instellingen die het controleert, nog steeds de regels dicteert. Aangezien het Amerikaanse overwicht niet zonder hevige strijd zal worden opgegeven, zal een nieuwe, voor de Chinese belangen gunstigere wereldverdeling onvermijdelijk een gewapende confrontatie ondergaan.
In dit verband kan China zich niet alleen geen Russische nederlaag in Europa veroorloven, waarvan de gevolgen zelfs zouden kunnen leiden tot een Russische herpositionering die meer ten gunste is van de westerse belangen. De VS zouden kunnen proberen de Russische kaart uit te spelen in een anti-Chinese functie. Het is deze mogelijkheid die bepalend is voor de Chinese zoektocht naar aansluiting bij Rusland in een anti-Amerikaanse functie.
Een bewijs van de nieuwe verstandhouding tussen China en Rusland zijn de gezamenlijke militaire oefeningen. Twee recente in de wateren van het zuidelijk halfrond: de eerste in februari in de Indische Oceaan samen met de marine van Zuid-Afrika, de tweede in maart in de Arabische Zee met de marine van Iran. Zeer relevant zijn ook de oefeningen in het oosten, tussen de Japanse Zee en de Chinese Zee. Daaruit blijkt dat Rusland weliswaar aan het westelijke front militair actief is, maar in het oosten, met China, een troepenmacht uitdaagt die verbonden is met de Verenigde Staten. Deze laatste zijn sterk militair aanwezig in Zuid-Korea en Japan, steunen Taiwan en hebben ook militaire bases op de Filippijnen.
Ook vanuit het oogpunt van inter-imperialistische rivaliteit op zee hebben China en Rusland er dus alle belang bij om zich – althans in dit stadium en vóór een mogelijk keerpunt in de oorlog in Oekraïne – naast elkaar te laten zien.
Terwijl Rusland aan Europese zijde geconfronteerd wordt met de uitbreiding van het door de Verenigde Staten geleide militaire blok, heeft China er in de Stille Oceaan onder te lijden, via de anti-Chinese AUKUS (VS, Groot-Brittannië en Australië) en de hypothetische vorming van een Aziatische NAVO met de VS samen met Japan, Australië en India, de zogenaamde QUAD, waaraan de landen worden toegevoegd die geografisch dicht bij China liggen en die, bang voor het expansionisme van China, bijvoorbeeld in de Chinese Zeeën, op Amerikaanse bescherming rekenen.
De kwestie Taiwan blijft een door China getrokken rode lijn. Op de reis van de Taiwanese president Tsai Ing-wen naar de Verenigde Staten reageerde China prompt met militaire manoeuvres rond het eiland waarbij een omsingeling en een raketaanval werden gesimuleerd. Onmiddellijk na de grootschalige militaire oefeningen riep Xi Jinping tijdens een marine-inspectie de strijdkrachten op tot “versterking van echte gevechtsgerichte militaire training”.
Terwijl de mogelijkheid van een oorlog om Taiwan concreet wordt, markeert de oorlog in Oekraïne al een stap in de richting van een Derde Wereldoorlog die de grote imperialistische mogendheden zal betrekken in een felle strijd om een nieuwe verdeling van de gebieden van hun heerschappij. De Verenigde Staten als de huidige mondiale politieagent zullen vechten om die door de bloedige oorlogen van de vorige eeuw veroverde machtsposities te verdedigen tegen de ambities van het jongere en agressievere Chinese kapitalisme, dat hongerig is naar hulpbronnen en markten en een veel grotere buit van de imperialistische plundering eist die overeenkomt met zijn toegenomen economische, politieke en militaire kracht.
Rusland wil het vroegere evenwicht in Europa verdedigen, terwijl het huidige “pacifisme” van China dienst doet als voorbereiding op het komende conflict en het de tijd neemt om zich economisch, politiek en militair te versterken. Het diplomatieke activisme van China dat gericht is op de uitbreiding van zijn commerciële en financiële sferen is de voorwaarde voor de verhoging van de middelen voor de herbewapening, terwijl het een netwerk van betrekkingen weeft met landen die in strijd zijn met de Amerikaanse belangen.
De akkoorden van vandaag leggen zo de basis voor de oorlog van morgen.
Bron
Cina e Russia unite contro gli USA non per amore ma per forza. Il “pacifico” multilateralismo cinese di oggi prepara la guerra di domani in il Partito Comunista, N. 422 – maggio -giugno 2023, uitgave van de IKP (Florence). Vertaald met Deepl.com Pro.
arbeidersstemmen 