Stelling 6 van Oorlog, uitbuiting, en kapitalistische overheersing: Hoe en waarom ze te bestrijden? gaf een opsomming van de vele gebieden van de wereld waar enorme massa’s van de burgerbevolking, samen met veel verarmde boeren worden geteisterd door imperialistische oorlogen voor kapitalistische belangen: “Jemen, Noord-Syrië, delen van Irak, Myanmar, Tigray-Ethiopië, Somalië, Congo, Mozambique, enz. Veel proletariërs worden in deze gebieden bedreigd en gedood door de strijdende militaire apparaten”. Inmiddels kunnen we Soedan toevoegen aan deze lange lijst. De vele spanningen tussen plaatselijke stammen, tussen regionale imperialistische machten en de directe of indirecte invloeden van de Verenigde Staten, Rusland en China, maken dat de strijd tussen het Soedanese regeringsleger van generaal Abdel Fattah al-Burhan en de RSF-militie van generaal ‘Hemedti’ Mohamed Hamdan Dagalo kan uitgroeien tot een oorlog waarin meerdere staten in de regio van noord-westelijk Afrika, de Rode Zee en de Perzische Golf zijn betrokken.
Toen in 2019 een massale ‘volks’-beweging een einde maakte aan het dertigjarige regime van de wrede dictator dictator Omar al-Bashir, namen beide generaals gezamenlijk de macht over. Uiteraard konden toenemende spanningen tussen beide generaals over de verdeling van de macht niet uitblijven. Het zwakke proletariaat van Soedan is niet in staat gebleken om de rest van de uitgebuite en onderdrukte bevolking een alternatief te bieden. Uiteindelijk nam de interklassenbeweging van het ‘volk’ zodanig in kracht af, dat beide generaals hun strijdkrachten inzetten in een bloedige oorlog om de macht over Soedan.
De Soedanese regio Darfur, aan de grens met Tsjaad, de Centraal Afrikaanse Republiek en Zuid-Soedan is al langer het toneel van wat op het eerste gezicht stammentwisten lijken. Op dit moment is in West-Darfur al dagen strijd om de hoofdstad El Geneina. Deze stad van de zwarte Masalit-stam wordt aangevallen door de Arabische Janjaweed, waaronder strijders van de Rizeigat-stam. Veelbetekenend behoort ook generaal Hemedti tot deze stam. Arabische groepen uit Darfur plaatsten radioboodschappen online waarin ze hun stamgenoten in Tsjaad en Niger opriepen hen te hulp te schieten. De Rizeigat wonen ook in delen van Tsjaad en Zuid-Soedan. Dat vergroot de kans dat die landen ook betrokken worden in de oorlog. Zoals gebruikelijk waarschuwt de Verenigde Naties – dit forum van alle imperialistische rovers – voor een uitbreiding van de oorlog in Soedan over de gehele regio:
“De burgeroorlog tussen het Soedanese leger en de paramilitairen van de Rapid Support Forces (RSF) kan ontaarden in een oorlog die de hele regio langdurig raakt” en “De gevechten moeten stoppen” zo waarschuwde de secretaris-generaal van de VN, António Guterres, tijdens een persconferentie in Kenia. Dergelijke waarschuwingen betekenen niet meer dan de cynische vaststelling van de zoveelste stap richting meer en grotere oorlogen. Wapenstilstanden worden door beide partijen niet gerespecteerd. De gevechten breiden zich slechts uit, terwijl de hogere en middenklasse van Soedan flinke bedragen neertelt om op allerlei manieren het land te verlaten. Uiteraard zijn ook vele buitenlanders – leden van hulporganisaties en diplomaten – door hun staten geëvacueerd. De arme boeren en proletariërs blijven achter temidden van de verwoestingen die de legers van beide generaals aanrichten.
Volgens militaire experts kan de oorlog nog lang duren, want geen van de strijdende partijen is in staat die te winnen. Over de reden van deze patstelling aan het front, zijn deze experts minder open: uiteindelijk bepaalt het wankele machtsevenwicht tussen de imperialistische wereldmachten de financiële en militaire middelen waarover de plaatselijke oorlogsheren beschikken. Achter generaal Abdel Fattah al-Burhan staan de Verenigde Staten, en achter generaal ‘Hemedti’ staat Rusland. De regionale machten Egypte, Saoudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), Iran, Ethiopië zien elk hun eigen belangen in Soedan. Daarbij spelen net als bij de buurlanden overwegingen een rol om via veranderende bondgenootschappen en bijvoorbeeld het aanhalen van banden met het als wereldmacht opkomende China hun belangen te waarborgen. Dat maakt dat op het laagste niveau in de hiërarchie de burgerlijke krachten die zich opwerpen als heersers van lokale volken om strijdgroepen te vormen, in dit complexe geheel van imperialistische spanningen zowel bondgenoten als vijanden vinden. Uiteindelijk bepalen echter de grootmachten hun oorlogsmiddelen. Vergelijkbaar met de oorlog in Oekraïne, is Rusland meer direct en openlijk betrokken bij de oorlog in Soedan dan de Verenigde Staten.
Rusland en China zijn in opmars in Afrika. Rusland steunt de RSF van generaal ‘Hemedti’, vooral ook omdat deze het beste in staat lijkt om de goudmijnen te beschermen waarvan Moskou concessies heeft verworven. Rusland kan de deviezen heel goed gebruiken om de oorlog in Oekraïne te financieren. Al eerder stuurde Moskou zijn huurlingen van de Wagner Groep naar Soedan. De pro-Russiche generaal Khalifa Haftar die het oosten van Libië in handen heeft met hulp van de Wagner Groep stuurde aan het begin van de Soedanese burgeroorlog een vrachtvliegtuig met wapens naar de RSF, die in het verleden Haftar steunde. Op die manier gaf Haftar (en daar achter Rusland) aan dat hij klaar staat om in Soedan in te grijpen. De RSF van ‘Hemedti’ ontvangt ook steun van de VAE die al zijn bankzaken regelen om zijn huurlingen te financieren. Abu Dhabi betaalde Hemedti om zijn strijders namens de VAE te laten deelnemen aan de ‘burger’-oorlog in Jemen.
Soedan ligt strategisch aan de Rode Zee waar het Suezkanaal op uitkomt. In het staatje Djibouti bevinden zich de militaire bases van de Verenigde Staten, China, Japan, Frankrijk, Italië, Spanje en Saudi-Arabië herbergt, terwijl in het aangrenzende Eritrea (Het ‘Noord-Korea van Afrika’), samen met een Russische voorpost, de militaire bases van de aartsvijanden Iran en Israël naast elkaar bestaan. Eritrea onderhoudt goede banden met ‘Hemedti’. Rusland en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) willen havens bouwen aan de Soedanese kust om militaire invloed te hebben op de Rode Zee, die met het Suezkanaal een belangrijke slagader voor de wereldhandel vormt. Egypte steunt de opperbevelhebber van het Soedanese leger Abdel Fattah al-Burhan. Omdat het rust wil rust in het buurland, vertrouwt Egypte het Soedanese leger daarbij het meest. In de eerste dagen van de ‘burger’-oorlog heeft Egypte een aanval met een gevechtsvliegtuig uitgevoerd op stellingen van de RSF in Soedan. Verder militair ingrijpen van Egypte is niet uitgesloten.
Het Westen heeft onder leiding van de Verenigde Staten gestreefd naar stabiliteit in de regio, dat wil zeggen, het behoud van zijn positie. Als zodanig steunden de VS de onderhandelingen tussen de RSF, het leger en de FFC, het Front voor Vrijheid en Verandering van vakbonden, politieke partijen en verzetsgroepen bij zijn aangesloten. De VS wilden vooral Rusland en China buiten de deur houden in de imperialistische strijd om Afrika. Dat lijkt dus nu mislukt, maar het is afwachten wat de VS kunnen ondernemen via hun bondgenoten in de regio. Traditioneel zijn dat Egypte, Saoudi-Arabië en Israël. Maar ook deze bondgenootschappen beginnen te wankelen. Het duidelijkste teken daarvan is het herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen de aartsvijanden Saoudi-Arabië en Iran door de bemiddeling van China, dat zich opwerpt als vredesengel, ondanks zijn alliantie met Rusland. Iran heeft de sancties op zijn olie-export naar China omzeild dankzij een complex systeem van driehoeksverhoudingen waarin Maleisië een hoofdrol. De export naar China heeft het volume van 1,5 miljoen vaten per dag bereikt. De uitvoer van Saudi-Arabië naar China is nog opmerkelijker: 3,5 miljoen vaten per dag. Saudi-Arabië helpt Moskou om de exportsancties te omzeilen door Russische olie in te voeren, die het met zijn eigen olie mengt alvorens het aan het buitenland te verkopen. Deze cijfers zijn tekenend voor de economische achteruitgang van de VS en de vooruitgang van China, die zich steeds meer ook vertaalt in toenemende diplomatieke en militaire invloed. Steeds meer plaatselijke conflicten zullen in de komende periode in het teken staan van de voorbereidingen op een Derde Wereldoorlog tussen de VS en China, en deze voorbereidingen zullen op hun beurt het aantal conflicten en de intensiteit daarvan nog verder doen toenemen.
Zoals eerder gesteld:
“Er kan geen vrede zijn in een kapitalistische maatschappij, die is er nooit geweest en zal er ook nooit zijn. Ofwel reageert het proletariaat door zich te bevrijden van onderwerping aan burgerlijke belangen en krachten en van een houding van louter wantrouwen, ofwel zal de uitbuitende en militaristische opmars van het imperialistische kapitalisme zich verhevigen, wat, wanneer aan verschillende voorwaarden is voldaan, zal leiden tot een Derde Wereldoorlog, en intussen tot de ontwikkeling van talrijke oorlogen in de wereld en een intensievere vernietiging van de natuurlijke omgeving van de mensheid.” Oorlog, uitbuiting, en kapitalistische overheersing: Hoe en waarom ze te bestrijden?
F.C. 7-5-2023
Bronnen
- Geweld Soedan dreigt buurlanden te treffen. Trouw, 6-5-2023
- 70 jaar regionale en imperialistische conflicten in de Perzische Golf. https://www.international-communist-party.org/Partito/Parti422.htm#70Anni
arbeidersstemmen 