Illustratie: de huidige vernietiging van de natuur. “Samenvatting van de belangrijkste categorieën van milieuveranderingen, uitgedrukt in een procentuele verandering ten opzichte van de in de tekst vermelde uitgangssituatie. Rood geeft het percentage van de categorie aan dat beschadigd, verloren of anderszins beïnvloed is, terwijl blauw het percentage aangeeft dat intact is, overblijft of anderszins niet beïnvloed is.” Bron: zie noot 1)
De Covid-19 pandemie heeft massa’s mensen over de hele wereld bewust gemaakt van de de onhoudbaarheid van het huidige maatschappelijke systeem. Voor wie een beetje nadenkt, realiseert zich dat bij behoud van intensieve veeteelt door de massale ophoping van koeien, varkens en kippen nieuwe dodelijke virussen zullen ontstaan en de mensheid zullen bedreigen. Ondertussen gaan het massale uitsterven van soorten, de opwarming van de aarde door in een tempo dat zelfs wetenschappers nauwelijks kunnen bevatten. Massale migratie door klimaatverandering, meer pandemieën en conflicten over grondstoffen zijn het gevolg. De wetenschappers die dit deze week vaststellen in een rapport, adviseren hervorming van het kapitalisme door een einde te maken aan ‘voortdurende economische groei’, vervuiling te belasten, grote bedrijven in hun macht te beperken en het gebruik van fossiele brandstoffen zo snel mogelijk te beëindigen. Ze spreken van een andere economie met ‘meer onderwijs’, ‘meer gelijkheid’, een betere positie van vrouwen, ‘verlaging van de levensstandaard in het rijke Westen’ om een eerlijkere verdeling van het welzijn over de wereld mogelijk te maken. 1)
Lees verder “Milieu: hervorming of vernietiging van het kapitalisme?”
Zoals Guy Routh veertig jaar geleden in zijn magistrale boek The Origin of Economic Ideas verklaarde, heeft de economie een absurde oorsprong. Sinds de tijd van Adam Smith was de nieuwe academische discipline via de opkomende klasse van kooplieden en fabrikanten verbonden met de rijken en machtigen in het algemeen, en vervulde hij de ideologische rol om het opkomende kapitalistische systeem als de beste van alle mogelijke werelden te presenteren. Als er al sprake was van economische problemen, dan was de oplossing het verbeteren van de marktwerking. Het vrije ondernemerschap zelf, geleid door een onzichtbare hand, zou elk probleem op de meest efficiënte manier oplossen. Bewust sociaal ingrijpen was niet nodig. Twee eeuwen later, ondanks de vele eerlijke economen die proberen aan kennis bij te dragen over hoe de wereld werkt en hoe deze kan worden verbeterd, lijkt de ideologische functie van de economie nog steeds haar belangrijkste rol te spelen. Economen blijven sprookjes vertellen die de wereld rechtvaardigen zoals ze is en verwerpen elke kritiek of project dat in strijd is met de sociale en economische fundamenten van het kapitalisme, ons gekoesterde vrije ondernemerschapssysteem. Niets illustreert dit beter dan een recente publicatie over klimaatverandering door economen van het Internationaal Monetair Fonds.
