Russische Revolutie 1917-2017: Wat in plaats van staatskapitalisme?

Illustratie: Otto Neurath

De Duitse revolutionair Jan Appel heeft er in een weinig bekende tekst al in 1927 (Marxisme en staatscommunisme – het afsterven van de staat) er op gewezen dat Lenin in Staat en Revolutie afwijkt van de standpunten van Marx en Engels, waar hij het reformistische idee overneemt dat het in staatshanden brengen van de bedrijven ‘socialisatie’ betekent. Daardoor kan de staat – zo betoogt Appel – niet afsterven zoals Marx en Engels stelden, maar moet de staat “tot een geweldig onderdrukkingsinstrument groeien, zoals nog geen samenleving er een gezien heeft.” Jan Appel schetst vervolgens hoe na het stukslaan van de burgerlijke staat ook in economisch opzicht alle macht in handen van de  arbeidersraden kan blijven. Deze schets is daarna door de radencommunistische Groep van Internationale Communisten (G.I.C.) uitgewerkt tot “De Grondbeginselen der Communistische Productie en Distributie.” Hier vragen we aandacht voor de politieke randvoorwaarden, het politieke kader, waarbinnen de G.I.C. haar oplossing voor de economische vraagstukken van de overgangsperiode voorstelde.

De situatie van de arbeidersklasse in Nederland (2017)

Arbeidsverhoudingen en politiek¹ / door Fredo Corvo, 11-7-2017

Terwijl we dit schrijven (11-7-2017), is in Nederland nog geen regering gevormd. Dit kan grotendeels worden verklaard door de traditionele besluiteloosheid van de Nederlandse bourgeoisie als het gaat om haar buitenlandse betrekkingen en binnenlands beleid. Om deze redenen is er geen nieuwe regering die besluiten kan nemen over de besteding van de ’meevallers’ en andere miljarden Euro’s die zijn bezuinigd op het sociale loon (uitkeringen en sociale voorzieningen). Deze tekst legt uit hoe deze bezuinigingen tot stand zijn gekomen.

Het agrarische vraagstuk, een gepasseerd station?

Miljoenen mensen worden bedreigd met de hongerdood.

Dit verschrikkelijke nieuws dat ons dagelijks bereikt, staat in schril contrast met de enorm toegenomen productiviteit van de landbouw.

Daarnaast wordt steeds duidelijker dat de agrobusiness verwoestende uitwerkingen heeft voor zowel de aarde, de landarbeiders en de voedselveiligheid.

De voorheen door ‘links’ aangedragen oplossingen van ofwel verdeling van de grond onder de boeren, ofwel nationalisatie van de grond, hebben deze tegenstelling tussen wat technisch mogelijk is, en wat maatschappelijk en politiek ‘realistisch’ is, niet kunnen doorbreken.

Teeven lid van de Raad van Narcostate

Fred Teeven is voorgedragen als lid van de Raad van State. (NB sinds 15-2-17 wordt dit door het kabinet ontkend om een discussie in de Kamer te voorkomen). 

Alom selectieve verontwaardiging:

• met name op rechtspopulistische internetforums, die in hun scheldpartijen tegen de werking van de baantjesmachine in de ‘politiek’ gemakshalve vergeten dat het de rechtspopulist Teeven was die Pim Fortuyn opvolgde als lijstrekker van Leefbaar Nederland, dat hij als staatssecretaris herhaaldelijk optreden tegen asielzoekers heeft toegedekt, dat hij zich bij zijn aftreden beriep op volk en vaderland. (bron b.v. De Volkskrant), NB de naam van de het weekblad van de NSB;

  

  Fred Teeven en de Amerikaanse minister voor Binnenlandse Veiligheid Janet Napolitano in 2011. Bron: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Teeven_Napolitano.jpg.

  
  

• onder linkspopulisten: Emile Roemer van de SP twittert “Louche deal gesloten? Bonnetje kwijt? Dan schuift de VVD je naar voren als hoeder van onze rechtsstaat. Schaamteloos.”
  Let wel ‘onze’ rechtsstaat wordt hier verdedigd tegen ‘schaamteloosheid’.

Ik ga niet meewaaien met deze gespeelde morele verontwaardiging. Kijk gewoon wat er gebeurt in het licht van voorafgaande feiten, en je begrijpt het helemaal. De rechtstaat blijkt voor de zoveelste keer een illusie die de werkelijke verwevenheid van staat en kapitaal, van onder- en bovenwereld, van geheime diensten en georganiseerde criminaliteit verhult.

De Russische Februarirevolutie van 1917 in twee teksten

Algemene arbeidersvergadering in de Putilov-fabrieken, Petersburg 1917

Bij het 100-jarige jubileum  verschijnen vele teksten waarin de Februari- en Oktoberrevoluties van 1917 in Rusland vanuit evenzovele invalshoeken worden belicht, of …  verduisterd.
Men lijkt vaak meer bezig het bewijzen van het eigen gelijk, dan om lessen te trekken uit wat tot nu toe het hoogtepunt van arbeidersstrijd is geweest.
We gaan er van uit dat de gebeurtenissen van 1917 in Rusland vragen om een kritische verwerking vanuit het standpunt van de arbeidersklasse.
Hier presenteren we twee teksten afkomstig van verschillende groepen die zich – elk op hun eigen wijze – beroepen op de communistische linkerzijde.
In een nawoord geven we een vergelijking op enkele punten. Tot slot volgt een lijst met Nederlandstalige literatuur voor verdere studie.

“Communistische productie en distributie” Paul Mattick

Inleiding bij de vertaling in het Nederlands van 2016

In “Communistische productie en distributie” geeft de vermoedelijke auteur – Paul Mattick – een samenvatting van “Grondbeginselen der communistische productie en distributie”, hier verder afgekort als GIC, naar de Groep(en) van Internationale Communisten.

De aanzet tot deze belangrijke tekst van de Hollandse Communistische Linkerzijde is geleverd door Jan Appel, een Duitse revolutionair, lid van de SPD, later Revolutionäre Obleute, KPD(S), KAPD, GIC en Communistenbond ’Spartacus’. Jan Appel werd aangezet tot de eerste ideeën voor Grondbeginselen door de economische chaos zowel in Duitsland onmiddellijk na de Eerste Wereldoorlog, als in Rusland na de Oktoberrevolutie. Jan Appel zag tijdens zijn deelname als afgevaardigde van de KAPD aan het Derde Congres van de Communistische Internationale in 1921 hoe de arbeiders in de Putilov-fabrieken machteloos stonden ten opzichte van de chaos die de Bolsjewieken aanrichtten in het bedrijfsleven^*) . Uit de onlangs verschenen memoires van Paul Mattick is gebleken dat Mattick en Appel in het Duitse Roergebied contact met elkaar hadden tijdens de nadagen van de revolutionaire golf. Appel werd opgepakt door de politie. Zijn kameraden van de KAPD waren bezorgd dat Appel herkend zou worden en wegens ‘piraterij’ (reis met gekaapt schip naar de Sovjet-Unie) tot een langdurige gevangenisstraf veroordeeld zou worden. Tot de tanden gewapend verschenen Appel’s kameraden, onder andere Paul Mattick, in de rechtszaal, klaar om Jan te bevrijden. Het was niet nodig; Jan werd niet herkend als communist en veroordeeld tot een slechts korte gevangenisstraf wegens beroving van een zwarthandelaar. In de gevangenis kreeg Appel toegang tot ‘Das Kapital’ en kon hij zijn ideeën uitwerken^*) . Na zijn vrijlating verhuisde hij als arbeidsmigrant naar Nederland om op een scheepswerf in Haarlem te werken. Al snel presenteerde Appel op een bijeenkomst van leden en ex-leden van de KAPN, waaronder ook een uiterst kritische Herman Gorter^**) – vlak voor zijn dood – zijn ideeën over een communistische productie en consumptie^*) De later gevormde GIC – met name Henk Cannemeijer, Ben Sijes en Jan Appel – werkte de ideeën uit tot wat bekend werd als de Grondbeginselen. Deze verschenen ook in het Duits en in die vertaling heeft Paul Mattick ermee kennis gemaakt. In 1970 schreef Mattick nog een inleiding bij een Duitse heruitgave.

De vertaler, januari 2016.
____________

 *) Ongepubliceerd interview met Appel midden jaren ’70.

**) Gorter zag Proudhonistische tendenzen in Appel’s voorstel, zoals velen na hem. Zie voor een uitstekende weerlegging Marx’s critique of socialist labor-money schemes and the myth of council communism’s Proudhonism door David Adam.

 

Communistische productie en distributie

F-16’S NAAR SYRIË DÈ OPLOSSING

Dè oplossing voor oorlogen, crisis, terreur, vluchtelingen,
verdere achteruitgang van lonen, uitkeringen en sociale voorzieningen?

Onderhandelingen die zouden moeten leiden tot vrede in Syrië worden bemoeilijk door onderlinge tegenstellingen:

• de rebellen willen dat Rusland en de Syrische regering stoppen met hun gebieden te bombarderen
• Rusland wil dat de Koerden ook aan tafel zitten
• Turkije wil niet deelnemen als de Koerden mee mogen onderhandelen
• de Syrische regering wil niet aan tafel met ‘radicale’ groeperingen en wil niet toegeven aan de oppositie
• Saoedi-Arabië steunt de rebellen in hun eis dat eerst de bombardementen stoppen
• de USA zetten steun aan de rebellen stop als die niet komen opdagen.

Al deze staten hebben hun eigen belangen. Ze gedragen zich als boevenbendes die elkaar proberen te beroven. Het zijn net een groepje ruziënde  kleuters, tot de tanden toe bewapend. Alle vechten ze om hun macht over anderen. Rusland vecht voor het terugveroveren van zijn rol op het wereldtoneel. Daarom wil het meer invloed op Oost-Europa en behoud van zijn greep op haar vaak Turks-sprekende en Islamistische gebieden. Turkije aast op zijn beurt op deze gebieden in zijn droom om het Ottomaanse Rijk te herstellen. De USA zien in dat streven van haar NAVO-bondgenoot Turkije een manier om Rusland terug te drijven richting poolcirkel. In dit spel mogen de fundamentalistische ayatolla’s van Iran nu ook meedoen met de USA. Om diezelfde reden bombardeert Turkije in Syrië massaal de Koerden en niet IS, terwijl de USA dit slechts mondjesmaat doet, zogenaamd om geen burgers te treffen. Dat karwei mogen de Nederlandse F-16’s nu opknappen!