India is getuige geweest van een massale uittocht van interne migratie-arbeiders als gevolg van een ongeplande lockdown. De coronaviruscrisis heeft de Indiase staat gedwongen om lukraak een lockdown uit te voeren om op een goede manier sociale afstand te laten houden. Maar daarbij is men ontegenzeggelijk vergeten dat sociale afstand een voorrecht is van de elite als er geen goed doordachte afspraken worden gemaakt. Indiase burgers zijn op pijnlijke wijze getuige van de afschuwelijke aanblik van verbrijzelde arbeidsmigranten die hulpeloos naar huis proberen terug te keren. Velen zijn al gestorven tijdens hun hachelijke reis, die in de meeste gevallen te voet wordt ondernomen. Men ziet busstations zoals Anand Vihar, tjokvol arme vrouwen met hun kinderen op de arm. Het surrealistische schouwspel van legioenen migrantenarbeiders die bij het busstation staan, onder bruggen slapen en proberen te ontsnappen aan de agressie van de politieagenten, laat zien hoe snel hun dagelijkse leven abnormaal intens is geworden. Afgezien van het feit dat er geen substantiële hulpprogramma’s voor de migranten bestaan, tast de Indiase staat bewust hun waardigheid aan. Het spuiten van ontsmettingsmiddel op arbeiders in de staat Uttar Pradesh bewijst de poging van de regering om hun waardigheid aan te tasten en ook de inherente waarde van de arbeiderslichamen te verminderen.
Deze massale exodus kan worden geïnterpreteerd als een opvallende manifestatie van wat men “neoliberale necropolitiek” kan noemen, die een essentieel element van het neoliberale kapitalisme is geworden. Door de exodus van Indiase arbeidsmigranten in de context van de globale neoliberale necropolitiek te plaatseb, kan een geïntegreerd kader worden geboden voor de verklaring van dit verschijnsel. Neoliberale necropolitiek heeft zijn conceptuele wortels in de opkomst van het neoliberalisme (…)
In de recessie van 1980-82, veroorzaakt door de Volcker Shock, bedroeg de nationale werkloosheid meer dan 10%. Deze stijging van de werkloosheid was bedoeld om de arbeidsmarkt te doorbreken met een overschot aan arbeid, wat zou helpen om de lonen sterk te verlagen en tegelijkertijd het winstpercentage voor de bourgeoisie te verhogen. Dit alles spreekt voor zich uit de volgende statistische gegevens: In 1952-1971 bedroeg de winst 7,8%. Later daalde het tot 6,4% in de jaren zeventig. Maar tussen 1995 en 2005 steeg het winstpercentage tot 8,3%. Bovendien heeft Tayyab Mahmud aangetoond dat het “aandeel van het totale inkomen dat de top 1% van de inkomensschijf ontving, steeg van 9% in 1980 tot 23% in 2007”.
Het is duidelijk dat de commerciële doelstelling van het neoliberalisme om een goed winstpercentage te handhaven alle andere overwegingen overschaduwt. Een aanhoudende stijging van de winstvoet zorgt ervoor dat de resulterende meerwaarde enorm is. De bijzondere techniek die wordt gebruikt om een zeer onrechtvaardig winstpercentage in stand te houden, houdt in dat de arbeidskosten per eenheid product voortdurend worden verlaagd. Deze op winst gerichte strategie blijkt uit het Global Wage Report 2018/19, waarin staat dat de wereldwijde loonstijging is gedaald van 2,4% in 2016 naar 1,8% in 2017. Sinds de financieel-economische crisis van 2008 is dit het laagste groeipercentage ooit.
Dit alles leidt tot extreme onzekerheid en een steeds groter wordend reserveleger van arbeidskrachten. De instabiele werkgelegenheid van mensen in de informele economie en de stijgende werkloosheidscijfers zijn symptomatisch voor de inherente neiging van het kapitalisme om werkloosheid te genereren en de kwetsbaarheid van de werknemer te vergroten door een groot reserveleger van arbeidskrachten op te bouwen. Volgens Karl Marx wordt het reserveleger van de arbeid verder onderverdeeld in vijf categorieën: drijvende reserve, latente reserve, stagnerende pool, paupers en lompenproletariaat. De eerste drie categorieën zijn relevant voor het begrijpen van de crisis die door de neoliberale necropolitiek wordt veroorzaakt.
De stagnerende pool bestaat uit werknemers die werkzaam zijn in uiterst wisselvallige omgevingen, die altijd te maken hebben met onveiligheid. Een voorbeeld hiervan is de informele economie. Uit een IAO-rapport blijkt dat 2 miljard mensen in de informele economie werken, wat zich vertaalt in ongeveer 60% van de wereldbevolking met een baan. De Afrikaanse landen zijn het voorbeeld bij uitstek van de informele economie, waarbij 85% van de werkgelegenheid informeel is.
De drijvende reserve bestaat uit werknemers die voorheen in dienst waren. Zij worden vooral ontslagen als gevolg van de mechanisering, die leidt tot structurele werkloosheid. Marie Christine Duggan voegde eraan toe dat de drijvende reserve ook bestaat uit “mannen die ‘volwassen’ zijn geworden en die het kapitalisme wil vervangen door jongere werknemers”. Marx definieerde het latente reservaat oorspronkelijk als de groep mensen die naar industriële centra migreerden om hun traditionele beroep van zelfvoorzienende landbouw te verlaten. Maar in de huidige tijd verwijst het meer in het algemeen naar migrerende en geïmmigreerde arbeiders die zich aansluiten bij de stagnerende pool.
De theoretische en empirische uitwerking van de stagnerende pool, de latente reserve en de drijvende reserve schetst een uiterst grimmig beeld van de internationale arbeidsmarkt. Het neoliberalisme heeft een tijdperk bereikt waarin het economische onzekerheden op de vaste, incidentele en tijdelijke werknemers afschuift. Dit is wat men kan noemen “neoliberale necropolitiek”. Neoliberaal kapitalisme leidt altijd tot necropolitiek en dit wordt gedaan door ruwe institutionele mechanismen zoals accumulatie door onteigening die mensen reduceren tot wegwerplichamen en vernederde lichamen. Het gebruikt de verdraaide logica van winst en kapitaal om het leven te onderwerpen aan de macht van de dood.
De neoliberale necropolitiek vereist de uitgebreide en exclusieve controle over het leven en de dood van de arbeidersklasse. Dit houdt de constructie in van “doodswerelden” waar “dood-in-leven” bestaat in de subjectiviteiten van de getroffen individuen. Onder de neoliberale necropolitiek leven de arbeiders in een constante staat van beleg, waar “langzaam geweld” leidt tot “dood-in-leven”.
Necropolitiek is de logische uitbreiding van biopolitiek, een begrip van Michel Foucault, en het vergroot in theorie de biopolitiek. Achille Mbembe ontwikkelde het conceptuele apparaat van de necropolitiek om het primaat van de dood te benadrukken in een sfeer van gemilitariseerd wereldkapitalisme. Het breidt biopolitiek uit door te stellen dat de regulering en disciplinering van het lichaam niet de enige telos [doel] in de hedendaagse wereld is. De efficiënte organisatie en actualisering van de dood is ook het primaire doel van overheersend geweld in het huidige systeem.
Als we nu de uittocht van Indiase migratie-arbeiders in de context plaatsen van het globale scenario van een arbeidsmarkt die gebonden is aan de invloed van de neoliberale necropolitiek, krijgen we een rationeel en systematisch beeld, waarin de effecten van het neoliberalisme op Indiase migratie-arbeiders duidelijk worden omschreven, samen met de inhumane aspecten van de neoliberale necropolitiek. In India migreren naar schatting meer dan 120 miljoen mensen van het platteland naar industriële-stedelijke gebieden voor economische doeleinden. Zij vormen dus de latente reserve die in India bestaat uit migranten die zich aansluiten bij de stagnerende pool. De mensen die betrokken zijn bij deze arbeidsmigraties zijn “overtollige laaggeschoolde individuen” en worden geassimileerd in de informele sector. Volgens het economisch onderzoek van 2018-19 is ongeveer 93% van de totale beroepsbevolking in India informeel, maar dit cijfer is nog steeds niet als betrouwbaar vastgesteld. Sommigen zeggen dat zelfs de overheid de omvang van deze informele economie niet kent. Dit toont impliciet aan in hoeverre het neoliberalisme erin geslaagd is de arbeidsmarkt te flexibiliseren, wat in feite neerkomt op de verankering en uitbreiding van de alomtegenwoordige bestaansonzekerheid.
Indiase migrantenarbeiders verdienen ongeveer 200-400 roepies per dag (minder dan 6 dollar), wat veel minder is dan het minimumloon. Bovendien leven ze zonder sociaal vangnet en worden ze voortdurend geconfronteerd met verplaatsing. Nu kan de hele wereldgemeenschap hun “gedeelde lichamelijke kwetsbaarheid” zien. Judith Butler gebruikte deze term om een situatie van bestaansonzekerheid te beschrijven. Dergelijke omstandigheden van precariteit kunnen niet alleen worden waargenomen in de uittocht van Indiase migrantenarbeiders, maar ook op mondiaal niveau. De post-Keynesische neoliberale herstructurering van de wereldeconomie heeft geleid tot een wereldwijde reserve aan arbeidsmigranten. In de VS bestaat bijvoorbeeld 17,1% van de totale beroepsbevolking uit immigranten. Volgens de IAO zijn er ongeveer 244 miljoen migranten, 3,3% van de wereldbevolking. Het arbeidsmigrantenbestand lijdt onder hyper-precariteit omdat arbeidsmigranten het slachtoffer zijn van opeenstapeling van discriminatie of intersectionele discriminatie. In India is de migratie tussen staten gebaseerd op kaste: 16% van de Indiase interstatelijke migranten zijn lid van de reguliere kasten en 8% behoort tot de reguliere stammen en de som van deze twee is gelijk aan hun percentage van de totale bevolking.
Indiase migrantenarbeiders zullen binnenkort geconfronteerd worden met nog meer ongekende vijandigheid in een post-pandemische economische heropleving. Naar schatting kunnen er wereldwijd 195 miljoen banen verloren gaan als gevolg van het coronavirus. India is zeker niet geïsoleerd van deze wereldwijde tegenwind en er wordt voorspeld dat 400 miljoen arbeiders in de informele economie met grotere armoede te maken zullen krijgen. Volgens het Centre for Monitoring Indian Economy bedroeg de werkloosheid in de laatste week van maart 23 procent en de arbeidsparticipatie een schamele 30 procent. Nadat het spookbeeld van het coronavirus is verdwenen, kunnen we zeker verwachten dat de Indiase staat een onhoudbaar economisch beleid zal voeren, dat identiek zou zijn aan het beleid dat sinds de jaren negentig van de vorige eeuw is gevolgd. Het neoliberale instrument van liberalisering, privatisering en globalisering zou opnieuw op wrede wijze worden gebruikt om de top 1 procent van India, die momenteel 73% van de rijkdom van het land bezit, te verrijken. Er zit enige geloofwaardigheid in deze veronderstelling omdat de heropleidingsmaatregelen voor het beëindigen van een recessie in India, steevast de voorkeur hebben gegeven aan bedrijven in plaats van aan de gewone massa. Prabhat Patnaik heeft laten zien dat de hele wereld een verschuiving in de inkomensverdeling doormaakt, waarbij de lonen verder zullen worden verlaagd. De verlaging van de vennootschapsbelastingtarieven die India in 2019 had doorgevoerd, onderstreept deze stelling dat een herstel van de recessie uiteindelijk ten goede zou komen aan de bevoorrechten.
Yanis Iqbal, 18 mei 2020
Bron: Neoliberal necropolitics and Indian migrant workers, News & Letters. Zie aldaar voor verwijzing naar de bronnen van aangehaalde documenten.
Migrantenarbeiders in botsing met politie in Ahmedabad
Bijna 100 arbeiders verzamelden zich in de buurt van de bouwplaats in de nieuwe campus van IIMA in het gebied van Vastrapur en begonnen te eisen dat ze voedsel en lonen kregen en dat ze teruggestuurd werden naar hun geboorteplaats.
Gujarat blijft botsingen zien tussen rusteloze migrantenarbeiders die willen terugkeren naar hun geboorteplaats en de politie.
Een dag na soortgelijke incidenten in Rajkot op 17 mei botsten boze arbeidsmigranten in de buurt van het Indiase Instituut voor Management Ahmedabad (IIMA) in de ochtend van 18 mei met politieagenten.
De politie moest de migranten, die op een bouwplaats in de nieuwe campus van de IIMA in Vastrapur in de stad werken, met inzet van traangasgranaten uiteendrijven.
Bijna 100 migrantenarbeiders verzamelden zich in de buurt van de bouwplaats en begonnen te eisen dat ze voedsel en loon kregen en dat ze teruggestuurd werden naar hun geboorteplaats. Toen de politie de menigte kwam verspreiden, brak er een vechtpartij tussen hen uit.
De politie zei dat ze zich naar de plek haastten na klachten over het bekogelen van stenen door arbeiders op de weg voor de nieuwe campus van de prestigieuze bedrijfsschool.
50 Arrestaties
Meer dan 50 werknemers zijn na het incident door de politie aangehouden.
Op 17 mei brak het geweld in de buurt van Rajkot in een industriegebied waar de politie en migrerende werknemers met elkaar in botsing kwamen over de kwestie van het terugsturen naar hun geboorteland.
Sinds de lockdown werd opgelegd om de COVID-19 te bestrijden, heeft Gujarat rond een dozijn incidenten van geweld tussen migrerende arbeiders en politie in Surat, Gandhidham, Rajkot en Ahmedabad gezien.
Hoewel er geen officieel cijfer is over het exacte aantal migranten dat in Gujarat werkt, zijn er volgens de schattingen van de industrie ongeveer drie miljoen migrantenarbeiders die op verschillende industrieterreinen werken. De arbeiders zijn meestal afkomstig uit Uttar Pradesh, Bihar, Jharkhand, Odisha en Madhya Pradesh.
Tot nu toe heeft de regering van de staat meer dan 300 speciale treinen geregeld 400.000 migranten terug te sturen.
Bron: The Hindu Times, 18 mei 2020.
Meer lezen:
arbeidersstemmen 