De zigzag-koers van het Duitse imperialisme

Merkel, steeds meer in het nauw, of overwinning op Seehofer?

De politieke crisis die de Duitse bourgeoisie in haar greep houdt – op zijn minst sinds de verkiezingen van 2017 – roept vragen op hoe Duitsland reageert op spanningen in de wereld. In de huidige chaotische situatie kan geen sprake zijn van een definitieve analyse. Dit artikel beperkt zich noodgedwongen tot het aangeven van enkele hoofdlijnen. Ik zal proberen een historisch materialistisch kader te geven voor een analyse in omstandigheden waarin de Duitse bourgeoisie nog verdeeld is ten aanzien van het bepalen van haar antwoorden op de actuele en de komende economische crisis, op haar binnenlandse politieke impasse en op de verschillende opties die de verhoudingen tussen staten in de wereld lijken te bieden. Dit kader is ontleend aan de analyse van de Hollandse Communistische linkerzijde in een soortgelijke situatie, namelijk een terugblik van Anton Pannekoek tijdens de Eerste Wereldoorlog. Een andere hoofdlijn in dit artikel bestaat uit een poging om de implicaties te begrijpen van een achterliggende verandering in de geopolitieke verhoudingen sinds het aanbreken van wat de Communistische Internationale de ‘periode van oorlogen en revoluties’ noemde: de opkomst van Azië en met name van China. De grote lijnen van een analyse die ik hier zal schetsen vragen nog om concretisering, om nadere invulling met feitenmateriaal en vooral om aan toetsing aan de feiten. In dit opzicht sluit ik aan bij de analyses van de ICGL en met name van Nuevo Curso die vertaald zijn in het Nederlandse blog Arbeidersstemmen, het Duitse blog Arbeiterstimmen en in A Free Retriever’s Digest.

Jordanië en Iran: arbeidersstrijd tegen de gevolgen van de oorlog

Eind mei dit jaar meldden de media een golf van stakingen en protesten van arbeiders en werklozen in Jordanië tegen belastingverhogingen, prijsstijgingen en staatscorruptie. In feite begon deze beweging van laagbetaalde arbeiders tegen de prijsstijgingen van gas en elektriciteit enkele maanden eerder op het platteland en groeide ze uit tot massale protesten in de hoofdstad Amman die meer dan een week duurden, en die de vakbonden met moeite konden beheersen en controleren. Het is opvallend dat deze beweging plaatsvond rond dezelfde tijd dat arbeiders in Iran protesteerden tegen min of meer dezelfde omstandigheden.

Nuevo Curso: Wat is de partij?

Als vervolg op Nieuwe vormen van organisatie en politisering van verzet plaatsen we hier een tekst over het vraagstuk van de partij.

Twee fragmenten uit het Communistisch Manifest (1848) zijn bijna altijd schokkend voor de huidige lezer. Het eerste zegt dat wanneer de loonstrijd in elk bedrijf tot klassenstrijd wordt en eisen als arbeidstijdverkorting naar voren komen, het proletariaat voor het eerst tot een politiek subject wordt, een politiek onafhankelijke klasse:

“Deze organisatie van de proletariërs tot klasse, en daardoor tot politieke partij, wordt ieder ogenblik weer uit elkaar geslagen door de concurrentie onder de arbeiders zelf. Maar zij ontstaat steeds opnieuw, sterker, steviger, machtiger.” (Marx/Engels “Het communistisch manifest”, Amsterdam, 1960, p.51)

Nieuwe vormen van organisatie en politisering van verzet

Arbeidsmigranten van rond de Middellandse Zee bijeen in Schotland

Een van de gevolgen van precarisering (baanonzekerheid) is dat het soort relaties, het vertrouwen en de gesprekken die je vroeger had met collega’s op de werkvloer, nu uit de ruimte van het bedrijf verdwijnen omdat steeds meer mensen jarenlang niet werken.

De fundamentele solidariteitsbanden tussen werknemers blijken enerzijds veel duidelijker “politiek” te zijn, voor zover zij niet het gevolg zijn van een bijzondere situatie, van een “oneerlijke” of “onrechtmatige” werkgever of onderneming, maar van een noodzakelijk antwoord op een algemene situatie die is ontstaan door de ineenstorting van het economisch systeem.