Over het scherm rolden … (november 2016)

De Derde Wereldoorlog:
Van de Nieuwe Zijde Route tot de as Rusland-China.

Op internet verschijnen meer actuele bijdragen tot de zelfstandige arbeidersstrijd dan we kunnen vertalen in het Nederlands. In deze rubriek presenteren we met enige regelmaat de meest interessante van deze webteksten.

Vrienden voor het leven?

In het ‘linkscommunistische’ en ‘radencommunistische’ milieu wordt opvallend weinig aandacht besteed aan de inmiddels gegroeide toenadering tussen Rusland en China. Beide grootmachten hebben zich zodanig verwijderd van de Verenigde Staten dat in pro-Amerikaanse bronnen wordt gesproken van een As Rusland-China (zie b.v. het artikel in World Affairs Journal dat we in het volgende samenvatten). Het gebruik van het woord As verwijst naar de As Rome-Berlijn-Tokio die in Tweede Wereldoorlog vocht tegen de Geallieerden. Amerikaanse bronnen plaatsen de As Rusland – China uitdrukkelijk in het kader van oorlogsvoorbereidingen. Pro-Russische en pro-Chinese bronnen (inclusief door hen gesteunde lobby’s) benadrukken daarentegen het ‘vreedzame karakter’ van de Russisch-Chinese toenadering, de economische voordelen die het Chinese initiatief van de Nieuwe Zijde Route kan brengen voor met name regio die in problemen zijn gekomen door het neoliberalisme (zie b.v. Nieuwe Zijderoutes voor vrede door handel en ontwikkeling).

Populisme: het geval van Trump

Donald Trump onzeker over de grootte van zijn handen (en andere ledematen)

Al jaren zien we de opkomst van rechts-populistische partijen die grote aantallen kiezers naar zich toe weten te trekken door in te spelen op thema’s die de gevestigde politieke partijen laten liggen. In Nederland was het Pim Fortuyn die voor het eerst handig gebruik maakte van zowel de onvrede over de ‘multiculturele samenleving’ als de afbraak van de ‘verzorgingsstaat’. Nu is dat Geert Wilders. In Frankrijk is het Front National, in Duitsland zijn het Pegida en Alternative für Deutschland (AfD), in de Verenigde Staten Trump. Vaak wordt kiezersonderzoek de conclusie getrokken dat het fascisme voor de deur staat en dat dus … de democratie moet worden verdedigd. In dit artikel tonen we aan dat beide conclusies onjuist zijn voor de Verenigde Staten. De opkomst van ultrarechtse partijen hangt daar samen met veranderingen die veel dieper gaan dan wijzigingen in het landschap van de parlementaire politiek.

Turkije: de Ottomaanse ambities van Erdogan

 

In de Nederlandse media is sinds de mislukte staatsgreep veel aandacht voor de daaropvolgende ‘zuiveringen’ in de rechterlijke macht, de politie, het leger, het onderwijs en onlangs in Erdogan’s eigen AK-partij. Over het algemeen onderstrepen de media dat in Nederland zoiets niet mogelijk is vanwege de ‘democratie’. En dat Turkije blijkbaar nog lang niet ‘rijp’ is voor toetreding tot de Europese Unie. Maar geïnteresseerde arbeiders herinneren zich vast dat in het uiterst democratische Frankrijk, respectabel lid van de EU, voortdurend de noodtoestand wordt verlengd, waarmee manifestaties worden verboden en stakingen belemmerd. In Turkije is inderdaad meer aan de hand. Onder leiding van Erdogan zwenkt dit belangrijke NAVO-land heen en weer tussen allerlei bondgenootschappen.

 

Erdogan hoopt met veranderende allianties te ontsnappen aan de economische crisis en net als in de tijd van het Ottomaanse Rijk een belangrijke rol te spelen in de regio. Op de achtergrond worden voorbereidingen getroffen voor een derde wereldoorlog, tussen een Russisch-Chinees blok en een Amerikaans blok. Beide blokken zijn nog in aanbouw – voortdurend belemmerd door het uiteenvallen van bondgenootschappen en zelfs van landen. De positie van Europa staat m.i. nog niet vast. Daarmee zijn de zwenkingen in de Turkse buitenlandse politiek ook van belang voor het begrijpen van de spanningen tussen de Europese landen over een gezamenlijke buitenlandse politiek.

India: arbeidersstrijd en vakbondskwesties

Met de opmars van het industriële kapitalisme in India, ontwikkelen zich ook het Indiase proletariaat en de arbeidersstrijd. Daarbij stuit de beweging van de arbeiders gedeeltelijk op dezelfde problemen als elders, gedeeltelijk nemen de hindernissen bijzondere – Indiase – vormen aan. Net zoals in de jaren 1960 en 1970 in West-Europa en in de Verenigde Staten, vormt nu arbeidersstrijd de autoindustrie van India een belangrijk brandpunt in het opvlammen van een proletarische beweging. Het kapitaal in de Indiase autoindustrie verdeelt – zoals tegenwoordig overal ter wereld – de arbeiders naar het soort arbeidscontract in vaste en tijdelijke werknemers. Omdat het Indiase arbeidsrecht alleen aan arbeiders met vaste contracten het recht van organisatie toestaat, maken de ondernemingen, de vakbonden en de staat daarvan handig gebruik om de arbeiders te verdelen en de strijd te saboteren. Maar de Indiase automobielarbeiders zijn herhaaldelijk in staat geweest de verdeling naar contract binnen de bedrijven te boven te komen en een strijdende eenheid te vormen tegen het management en de vakbonden. Maar net zoals in China blijft een uitbreiding naar arbeiders in andere bedrijven uit, dat wil zeggen voorlopig. In dit artikel geven we informatie over de huidige stand van zaken om deze te vergelijken met historische en internationale ontwikkelingen.

Arbeiders in pauze aan de poort