China: Is het protest van de arbeiders bij Volkswagen beëindigd?

Ongelijke beloning voor werknemers in vaste dienst en uitzendwerkers bij VW-China

English original:  Has the Workers’ Protest at FAW-VW Ended?

Door Xia Nü

Einde van 2017 leek het een jaar oude protest van uitzendkrachten voor gelijke beloning bij de Changchun-fabriek van FAW-VW te zijn afgelopen. Op 21 december bood FAW-VW plotseling alle uitzendkrachten vijfjarige contracten aan, waarbij als voorwaarde werd gesteld dat werknemers zouden verklaren dat alle beloningskwesties tijdens hun dienstverband via het uitzendbureau waren opgelost. (1) Voor degenen die deze zaak sinds 2016 hebben gevolgd  blijven vragen over: Hebben alle werknemers het contract geaccepteerd? Hebben ze allemaal de eis tot compensatie opgegeven? Heeft FAW-VW deze keer andere concessies gedaan? Zijn er juridische procedures in behandeling? Voor antwoorden op deze vragen moeten we terugblikken op de protesten en de daaropvolgende veranderingen. [Zie VW-China “De Duitsers laat het koud. We moeten zelf strijd voeren!”; vertaler]

Er waren ongeveer 3500 uitzendkrachten werkzaam in de FAW-VW’s fabriek in Changchun toen het protest begon. Van hen namen 1.028 openlijk deel aan het collectieve protest, wat betekent dat ze de verklaring hebben ondertekend om een juridische procedure tegen het bedrijf te starten. Sommigen van hen namen ook deel aan een demonstratie buiten de fabriek. Meer dan 2000 uitzendkrachten namen niet deel aan het protest, maar hadden er wel voordeel van. Er werden verschillende maatregelen genomen tegen de protestactie van de arbeiders: het posten van werknemers op sociale media werd geblokkeerd en het management werkte samen met de politie om vertegenwoordigers van werknemers te criminaliseren. Naast deze acties om het protest te ondermijnen, lanceerde FAW-VW twee rondes van werving van tijdelijke werkkrachten. Dit markeerde een belangrijke verschuiving in de strijd.

In april 2017 kondigde FAW-VW als concessie aan het protest van uitzendkrachten 2.400 nieuwe banen aan. Maar niet alle uitzendkrachten accepteerden op dat moment het aanbod. Werknemers zagen enkele problemen in het aanbod. Op de eerste plaats zouden slechts 500 banen in Changchun worden aangeboden, waar de arbeiders meer dan tien jaar hadden gewoond en gewerkt. Andere arbeidsplaatsen zouden in verschillende steden worden gelokaliseerd en de werknemers zouden in de toekomst niet terug kunnen keren naar Changchun. Ten tweede, als zij de baan zouden aanvaarden, zouden de werknemers de claim van compensatie moeten opgeven. En ten derde werd met de aanvaarding van het nieuwe contract akkoord gegaan met aanvullende voorwaarden. Er was een examen- en selectieprocedure, waarover de werknemers zich zorgen maakten dat stiekem hogere eisen gesteld zouden worden. Bovendien kregen alleen degenen die langer dan tien jaar hadden gewerkt de kans om zich aan te melden.

In een reportage van de Duitse omroep NDR onthulde een VW-woordvoerder dat bij de eerste aanwerving ongeveer 1.500 uitzendkrachten het contract hadden aangenomen. (2) De reportage bevestigde dat slechts 500 banen in Changchun werden aangeboden. Werknemers moesten aanvaarden dat ze naar andere plaatsen werden overgeplaatst, afhankelijk van de behoefte aan productie- en personeel. Ook sommige van de protesterende werknemers aanvaardden ook het contract. Hoewel niet alle werknemers die het nieuwe contract ondertekenden hun eisen voor achterstallige betalingen opgaven, trokken ze zich in feite terug uit het protest. Ongeveer 900 demonstranten bleven tot een tweede rekrutering plaatsvond.

De tweede rekruteringsronde kwam als een verrassingsaanval voor de protesterende arbeiders. FAW-VW kondigde plotseling op 21 december aan dat het alle (resterende) uitzendkrachten in Changchun reguliere contracten zou verlenen, en dat FAW-VW in de toekomst geen werknemers zou aannemen via het uitzendbedrijf in Changchun. Werknemers die de nieuwe contracten niet zouden ondertekenen, werden teruggestuurd naar het uitzendbureau. De arbeiders kregen een dag de tijd om het nieuwe aanbod te accepteren. Arbeiders ontdekten al snel de val. In het contract aangeboden door FAW-VW was een item dat als volgt luidde: “De werknemerskant bevestigt: alle beloningen, uitkeringen en andere kwesties zijn opgeklaard en afgerekend tijdens het voormalige dienstverband als uitzendpersoneel.” Op hetzelfde moment bevatte het werkbeëindigingscontract van het uitzendbureau een soortgelijk artikel.

In tegenstelling tot de eerste wervingsronde kwamen de werknemers deze keer in een zeer moeilijke situatie. Ten eerste werd hun rechtszaak verschillende keren geweigerd door de rechtbanken van de provincie Jilin, waarin FAW-VW en de aanverwante bedrijven het grootste deel van het BBP van de provincie voor hun rekening nemen. De lokale rechtbank heeft alle bewijzen achtergehouden die de arbeiders voor hun zaak hadden verzameld. Op de tweede plaats zat de leider Fu Tianbo gevangen, de arbeiders waren in twee groepen verdeeld en konden zich sindsdien niet goed organiseren. Ten derde zouden hun contracten met FAW-VW en met het uitzendbureau eind december 2017 aflopen. (Hoewel de meesten van hen al meer dan tien jaar via het uitzendbureau voor FAW-VW werkten, waren hun contracten voortdurend alleen voor periodes van twee jaar). In deze situatie ondertekenden op vijf na alle uitzendkrachten het contract. Onder degenen die het contract niet hebben ondertekend, waren de werknemersvertegenwoordigers Fu Tianbo en Ai Zhenyu. In die tijd zat Fu Tianbo nog in de gevangenis in afwachting van het proces. (3) Ai Zhenyu en drie andere arbeiders weigerden het contract te ondertekenen omdat ze door te tekenen het bestaan van het illegale gebruik van uitzendkrachten en het onopgeloste geschil zou ontkennen. Ze voerden aan dat het contract zelf onwettig was en benadrukten de moeilijke situatie van de werknemers. Op 25 december beweerde FAW-VW dat ze de arbeiders die hadden geweigerd het contract te ondertekenen teruggestuurd hadden naar het uitzendbureau. Het uitzendbureau kondigde vervolgens aan dat de vijf arbeidscontracten niet zouden worden verlengd. De werknemersvertegenwoordiger Ai Zhenyu publiceerde op zijn Weibo-account [Chinees micro-blog; vertaler] een verklaring dat dat ze hun protest tot het einde zullen voortzetten.

Behalve dat ze contracten bij FAW-VW hebben verkregen, hebben de arbeiders hun eisen niet binnengehaald. Bij het begin van het geschil vroegen zij arbeidsovereenkomsten voor onbepaalde tijd, met anciënniteit berekend vanaf hun begin als uitzendkrachten, en met compensatie voor de ongelijke beloning voor gelijk werk sinds 2008. FAW-VW heeft opgemerkt dat de anciënniteit alleen vanaf het begin van de nieuwe contracten zal worden berekend. Het bedrijf heeft geprobeerd het publiek, met name de werknemers, ervan te overtuigen dat het verlenen van contracten aan de uitzendkrachten geen antwoord was op de protest van werknemers, maar het gevolg van het ontwikkelingsplan van het bedrijf. Inderdaad, hebben VW en zijn partners in China, zoals FAW, de aantal werknemers op de loonlijst jarenlang uitgebreid tegelijk met de bouw van nieuwe productiefaciliteiten in heel China. Het snel opvoeren van de productiecapaciteit vereist een groot aantal werknemers, met name bekwame en goed opgeleide mensen zoals deze groep uitzendkrachten die al tien jaar werkervaring bij het bedrijf hadden.

Nadat de vijf uitzendkrachten eind 2017 werden ontslagen, stopte FAW-VW met het gebruik van werknemers die via uitzendbureaus werden gecontracteerd voor haar fabrieken in Changchun. Er is nog steeds een grote groep werknemers op kantoor die zijn gecontracteerd via uitzendbureaus. Sommige van deze kantoormedewerkers voelden zich beledigd dat het bedrijf alleen contracten aan de productiemedewerkers gaf. Ook zijn er meer werknemers in FAW-VW’s fabrieken die uitbestede werkzaamheden verrichten [via onderaannemers; vertaler] dan uitzendkrachten. (4) Sommige werknemers meldden dat 200 werknemers van onderaannemers bij FAW-VW hun eigen protest begonnen, en dat die strijd nog steeds aan de gang is. Toen het nieuwe jaar aanbrak, moesten de vijf ontslagen werknemers de productielijn verlaten waar ze meer dan 10 jaar hadden gewerkt. “Ik en andere werknemers die het contract niet hebben ondertekend, zullen nooit stoppen met protesteren. En de arbeiders die gedwongen zijn om het contract te ondertekenen, geven ook het protest niet op “, schreef de werknemersvertegenwoordiger Ai Zhenyu op sociale media.

Noten

(1) De informatie in dit artikel is afkomstig van uitzendkrachten van FAW-VW.

(2) Zie https://www.ndr.de/nachrichten/niedersachsen/VW-erteilt-Arbeitern-in-China-eine-Abfuhr-,vwchina102.html.

(3) Medio januari 2018 zit Fu Tianbo nog steeds in de gevangenis.

(4) Deze werknemers werken binnen de fabriek van het bedrijf (bijv. FAW-VW’s) maar zijn in dienst van andere bedrijven [onderaannemers; vertaler].

“De strijd van de arbeiders als een klasse die wereldwijd dezelfde belangen heeft, is tevens een strijd om het bewust worden van de zinloosheid van een beroep op de wetten die het kapitaal slechts in zijn eigen belang toepast, van de zinloosheid van een beroep op ondernemingsraden die alleen gericht zijn op het ketenen van de werknemers aan de logica van de kapitalistische concurrentie”

Uit de inleiding van Arbeidersstemmen bij het eerste artikel over dit onderwerp: VW-China “De Duitsers laat het koud. We moeten zelf strijd voeren!”;