Tekenen van oorlogsmoeheid aan beide kanten van het front in Oekraïne

Oekraïners demonstreren tegen de oorlog in Sofia, Bulgarije

English, Spanish, German

Na meer dan twee jaar duurt de oorlog in Oekraïne langer dan waar Poetin waarschijnlijk op gerekend had met zijn “speciale operatie”, met de invasie van Oekraïne. Ondertussen lijkt de strategie van het Russische imperialisme zich te hebben aangepast aan de lange oorlog waarin het door het Amerikaanse imperialisme onder Biden is verleid. Rusland heeft zijn hoop gevestigd op zijn enorme overkill aan mankracht die de militaire overwinningen op Napoleon en Hitler bezegelden. Het doel van de Verenigde Staten in deze oorlog is om Rusland, de bondgenoot van uitdager China, militair uit te putten. China, als opkomende economische en dus politieke en militaire imperialistische wereldmacht, is door Trump en later Biden uitgeroepen tot hun grootste vijand. China wordt, in zijn beste imperialistische belang, gedwongen om de VS te verdrijven van zijn positie als nummer 1 in de wereld. De oorlog op de grond vertoont dezelfde patstelling als de loopgravenoorlog in de Eerste Wereldoorlog. Rusland is in staat geweest om duizenden in deze ‘gehaktmolen’ te gooien, 300.000 doden of gewonden, de meeste soldaten zijn gerekruteerd uit Siberië en het verre oosten van Rusland, uit arme milieus en etnische minderheden, ver weg van Moskou, en uit gevangenissen met de belofte om na zes maanden dienst vrij te zijn.

Oekraïne jaagt op soldaten

Oekraïne vindt het moeilijk om dienstplichtige mannen te vinden. Toen Rusland zijn grootschalige invasie begon, verbood de regering in Kiev mannen tussen de 18 en 60 jaar het land te verlaten en begon met verschillende mobilisatiegolven van troepen. In de eerste maanden van de oorlog meldden honderdduizenden Oekraïners zich vrijwillig aan om te vechten als onderdeel van een golf van patriottisme. Maar naarmate de oorlog vordert, hebben de meeste mensen die bereid zijn om te vechten zich al aangemeld en veel van degenen die al naar het front zijn gegaan, zijn gewond of dood.
Het leger moest steeds vaker zijn toevlucht nemen tot mobilisatie om de rangen te vullen. Videoclips hebben laten zien hoe mannen van de straat worden geplukt om te worden ingelijfd en er zijn talloze corruptieschandalen geweest waarbij ambtenaren steekpenningen hebben aangenomen om vrijstelling te verlenen. In augustus ontsloeg Zelenskiy alle regionale recruteringsleiders. Eenmaal ingelijfd krijgen rekruten een paar weken training en kunnen ze naar het front worden gestuurd. Veel Oekraïners zeggen dat ze het leger in zouden gaan als ze opgeroepen werden. Toch hebben veel dienstplichtige mannen die niet naar het front gestuurd willen worden, zich weken of maanden thuis verstopt in een poging de rondtrekkende ploegen van mobilisatieofficieren te ontwijken. Velen sluiten zich aan bij Telegram-groepen waar mensen tips uitwisselen over waar de mobilisatieofficieren op een bepaalde dag werken.
In de zomer van 2023 legden bronnen in Odesa een populaire regeling in de stad uit, waarbij mannen die niet in dienst wilden tegen betaling van $5.000 in contanten een vals medisch rapport konden krijgen dat wees op ernstige problemen met de ruggengraat, waarmee ze zouden worden vrijgesteld van dienstplicht en het land zouden mogen verlaten.

In september 2023 ontsloeg Zelenskiy Oleksii Reznikov, die sinds het begin van de oorlog minister van Defensie was, en verving hem door Rustem Umerov. Zelenskiy zei dat hij verwachtte dat Umerovs ministerie hem deze week een pakket met nieuw mobilisatiebeleid zou voorleggen. Danilov zei dat het leger zou samenwerken met twee van de grootste uitzendbureaus in Oekraïne om mensen met specifieke vaardigheden te identificeren en geschoolde Oekraïners die het leger wilden helpen maar niet naar het front wilden gaan, te ontmoedigen om te proberen de dienstplicht te ontlopen. “De mobilisatie zal flexibeler worden, de vereiste specialiteiten zullen worden bekendgemaakt en mensen zullen zich vrijwillig aanmelden voor een concrete functie. Ze hebben bijvoorbeeld lassers nodig, monteurs, enzovoort,” zei Danilov. (The Guardian: Ukraine to change conscription policies in drive to sustain fighting capacity. 27-11-2023)

Deze meer flexibele en gedifferentieerde aanpak zal helpen, maar slechts tijdelijk. Uiteindelijk zullen de 150.000 “vacatures” in de loopgraven die zijn achtergelaten door gesneuvelde en gewonde soldaten (volgens Amerikaanse bronnen) moeten worden opgevuld. Niet alleen zorgen deze hoge aantallen slachtoffers voor wervingsproblemen in Oekraïne, maar veel Oekraïense mannen zijn gevlucht of hebben omgekocht om onder de dienstplicht uit te komen, waardoor er een slinkende groep dienstplichtigen overblijft, waarvan sommigen worden geacht te zijn vrijgesteld van mobilisatie. Onder de overblijvers zijn er veel die uit verarmde omstandigheden komen. “Het is een oorlog voor arme mensen,” zei een advocaat uit Kiev die anoniem wilde blijven om het leger niet publiekelijk te bekritiseren. (The New York Times, ‘People Snatchers’: Ukraine’s Recruiters Use Harsh Tactics to Fill Ranks. 15-12-2023)

Protesten van Oekraïense moeders en echtgenotes

In de Westerse pers zijn berichten verschenen over Oekraïense soldaten aan het front die, nadat ze de gruweldaden van de oorlog hebben overleefd, terugverlangen naar huis, naar hun geliefden. En hun geliefden zijn druk gaan uitoefenen op de Oekraïense autoriteiten. Zoals we op Facebook konden lezen, verzamelden tientallen vertegenwoordigers van de Oekraïense gemeenschap in de Bulgaarse hoofdstad Sofia zich voor het Nationaal Paleis van Cultuur in een vreedzame demonstratie ter ondersteuning van de snelst mogelijke vestiging van vrede in Oekraïne en een einde aan het bloedvergieten:

“Voor de aanwezige journalisten, twee van de demonstranten – een man en een vrouw van de kennelijke leeftijd van ongeveer 50-60 die anonimiteit vroegen voor hun veiligheid. Ze zeiden dat de situatie in Oekraïne steeds verschrikkelijker en ondraaglijker wordt. Overdag valt bijvoorbeeld in veel delen van het land de elektriciteit uit, ook in de winter, en de slachtoffers zijn waarschijnlijk honderdduizenden. Het echtpaar zei ook dat de strijdkrachten van Oekraïne de mobilisatie wreed en compromisloos uitvoeren, vaak zonder een oproep te sturen, maar rechtstreeks jonge mensen van de straten en winkelcentra weghalen.
Volgens hen eindigt elke oorlog alleen met vrede en onderhandelingen, en hoe eerder in deze oorlog een vredesdialoog begint, hoe beter voor het Oekraïense volk en de andere volkeren op het grondgebied van Oekraïne. De heer, die we voor het gemak de initialen T zullen geven, zei dat de meeste Oekraïners president Zelensky hebben gekozen omdat ze vrede wilden. Nu is het aan de autoriteiten in Kiev, maar ook aan die in Moskou, om vrede te sluiten en een einde te maken aan het lijden van burgers in deze broederoorlog.
Volgens hem en de vrouw die bij hem was op de rally, wordt het in Oekraïne steeds moeilijker om een normaal leven te leiden, hoewel mensen zich aanpassen en worstelen met de omstandigheden. Hij zei dat de meeste studenten hun bijeenkomsten op afstand houden en dat ze zelfs een ondergrondse school in Kharkiv aan het bouwen zijn.
De vrouw met de initialen B.B. zei dat ze haar zoon verloor en als ouder die haar kind overleefde, wil ze niet dat Oekraïners en Russen dit meemaken. Volgens haar heeft een groot deel van de Oekraïense families al iemand verloren in de oorlog of is gewond geraakt.
Volgens de twee maken buitenlandse krachten misbruik van de broederoorlog, wat geen zin heeft en tot niets kan leiden voor Oekraïners of Russen.
In soortgelijke geest werd gesproken door de meeste andere demonstranten, waaronder veel jonge mensen, die vooral hopen op terugkeer naar hun thuisland en op vrede en normalisering van de situatie.” (Ukrainians demonstrating against the war in Sofia, Bulgaria. https://www.facebook.com/…/permalink/726453439430504/)

Rusland jaagt op soldaten

Soortgelijke gebeurtenissen zijn gemeld aan de Russische kant van het oorlogsfront. In juli 2023 stemde het lagerhuis van het Russische parlement op dinsdag om de maximumleeftijd waarop mannen dienstplichtig kunnen worden, te verhogen van 27 naar 30 jaar, waardoor het aantal jonge mannen dat per keer een jaar dienstplicht moet vervullen, toeneemt.
Vorig jaar kondigde Rusland een plan aan om zijn beroeps- en dienstplichtige strijdkrachten met meer dan 30% op te krikken tot 1,5 miljoen, een ambitieuze taak die nog zwaarder is geworden door de zware maar geheime verliezen in Oekraïne.
De nieuwe wetgeving, die op 1 januari 2024 van kracht wordt, houdt in dat mannen tussen hun 18e en 30e in plaats van hun 18e en 27e een jaar militaire dienst moeten vervullen of een gelijkwaardige opleiding moeten volgen tijdens hun hoger onderwijs.
De wet verbiedt ook dat mannen Rusland verlaten nadat ze zijn opgeroepen voor de dienstplicht. In april is er wetgeving aangenomen die het mogelijk maakt om de oproep voor de dienstplicht online te doen in plaats van persoonlijk.

De dienstplicht is al lange tijd een gevoelig onderwerp in Rusland, waar veel mannen veel moeite doen om te voorkomen dat ze tijdens de tweejaarlijkse oproepperiode de dienstplichtpapieren in handen krijgen.

Dienstplichtigen kunnen wettelijk niet worden ingezet om buiten Rusland te vechten en waren in theorie vrijgesteld van een beperkte mobilisatie afgelopen herfst waarbij minstens 300.000 mannen met een militaire vooropleiding werden ingezet om in Oekraïne te vechten – hoewel sommige dienstplichtigen per vergissing naar het front werden gestuurd.
Rusland eiste afgelopen september echter eenzijdig vier Oekraïense regio’s op als zijn eigen regio’s, in een stap die internationaal niet werd erkend, wat de angst aanwakkerde dat nieuwe dienstplichtigen nu legaal de strijd in kunnen worden gestuurd.
Los daarvan geeft de aangenomen wetgeving Russische gouverneurs de bevoegdheid om regionale paramilitaire eenheden op te richten tijdens mobilisatie- of staat van beleg periodes.
Deze eenheden zouden door de staat gefinancierd en bewapend worden en het recht krijgen om drones neer te schieten, vijandelijke sabotagegroepen te bestrijden en antiterroristische operaties uit te voeren.
Andrei Kartapolov, een voormalig generaal die voorzitter is van de defensiecommissie van het Lagerhuis, de Doema, zei dat de veranderingen de oprichting van milities zouden formaliseren.
Het onderwerp heeft aan belang gewonnen sinds een mislukte gewapende muiterij vorige maand door de Wagner-huurlingenmacht van Jevgeni Prigozjin, die voornamelijk door de staat wordt gefinancierd maar in Oekraïne vocht als een eenheid met ruime autonomie.
“De volksmilitie – hoe ze zal werken, uit wie ze zal bestaan … het is absoluut duidelijk en begrijpelijk,” zei Kartapolov tegen de wetgevers. (Reuters, Russia extends conscription for compulsory military service up to age 30. 25-7-2023)

Protesten van moeders en echtgenotes in Rusland

De naasten van de opgeroepen Russische soldaten die gedwongen werden om in Oekraïne te vechten, hebben een beroep gedaan op het Ministerie van Defensie, brieven geschreven aan president Vladimir Poetin, vele functionarissen ontmoet en zelfs publiekelijk geprotesteerd. Hun vragen aan Poetins jaarlijkse “direct line” call-in show voor Russen vorige week werden genegeerd. Ze organiseerden bumperstickercampagnes waarin ze opriepen tot de terugkeer van hun echtgenoten en zonen. Ze maakten kerstboomversieringen met de woorden “Breng Papa naar huis.” Ze plaatsten hartstochtelijke videoboodschappen op sociale media. Het Kremlin heeft hen afgewezen. Het Kremlin is vastbesloten om afwijkende meningen in deze beladen sfeer te smoren. Toch is er geen eenvoudig antwoord voor vrouwen die woedend zijn dat hun zonen en echtgenoten gedwongen worden om tot het einde van de oorlog te vechten.

Petersburg. Foto: Put Domoy


Russische autoriteiten hebben agenten van de Federale Veiligheidsdienst, of FSB, gestuurd om soldaten te ondervragen van wie de vrouwen betrokken zijn, volgens een steeds feller wordende Telegramgroep, “The Way Home,” die de campagne leidt om mannen naar huis te brengen. Militaire officieren hebben gedreigd soldaten naar de frontlinie te sturen tenzij ze hun vrouwen het zwijgen opleggen, zo meldt de groep.
“Jullie methodes zijn erg smerig. Jullie proberen onze woede te kalmeren door druk uit te oefenen op onze familieleden. Onthoud dat we ze elk moment kunnen verliezen. Jullie spelen met hun en onze levens,” aldus een bericht op 19 december op het kanaal. “Dit zijn de voor de hand liggende methoden van lafaards en ratten.”
Een dag eerder drong het kanaal er bij Poetin op aan om de oorlog te beëindigen “of ga zelf naar het front en sterf”.
Propagandisten van de staatstelevisie noemden hen verraders en nazi-collaborateurs. Gladde video’s van rivaliserende groepen militaire vrouwen hebben hen veroordeeld.
Olga Lesnova, een wethoudster in Ugra in het zuiden van Rusland, organiseerde lessen voor vrouwen van soldaten over “hoe ze hun wrok tegen de wereld kunnen overwinnen”. Ambtenaren hebben het Telegram-kanaal geïnfiltreerd en FSB-functionarissen hebben vrouwen ondervraagd over geplande protesten, volgens “The Way Home.” (The Washington Post, Russia’s military wives emerge as a wild card to Putin’s triumphal mood. 28-12-2023)

Een andere reden voor wrevel is het feit dat gevangenen, inclusief degenen die veroordeeld zijn voor ernstige misdaden, die het contract (zes tot achttien maanden) ondertekenen, na afloop van hun militaire dienst op vrije voeten blijven en vaak nieuwe misdaden plegen. Tegelijkertijd zijn burgers die gemobiliseerd worden gedoemd om te dienen tot de oorlog voorbij is. (Jacobin, Protests by Soldiers’ Wives in Russia Show How an Antiwar Movement Can Grow There. 19-12-2023)

Ook interessant is de verontwaardiging in Rusland over het ‘bijna naakte’ feest in een luxe privéclub waar de stinkend rijken aanwezig waren. Het Poetin-regime karakteriseerde het onmiddellijk als ‘decadent’ en schandalig in tijden van oorlog, en door het Westen als ‘liberalistische vrijheid’.

Van oorlogsmoeheid naar proletarisch verzet aan beide kanten

Natuurlijk wordt deze oorlogsmoeheid nog steeds uitgedrukt in termen van oorlogspropaganda en de bredere heersende burgerlijke ideologie. Deels onbewust, deels bewust – om repressie te vermijden – kan deze beweging aan beide kanten van de grondoorlog zich ontwikkelen tot het inzicht dat het in de eerste plaats de arbeidersklasse is die de prijs betaalt met haar levens, verwondingen en trauma’s. Het verloop van de oorlog toont zijn ware karakter van een allesvernietigende herverdeling van imperialistische invloedssferen zonder wederopbouw. De beweging tegen de oorlog kan zich verder ontwikkelen tot massale deserties en muiterijen aan de fronten, vooral wanneer berichten over stakingen in de wapenindustrie het oorlogsfront “thuis” bereiken. Terwijl de grondoorlog in de winter vastloopt, verhevigt de oorlog in de lucht met bommen, raketten en drones die door beide partijen op de bevolking van de tegenstander worden afgevuurd. In Oekraïne zullen berichten hierover alarmerend en demotiverend zijn voor de soldaten in de frontlinies. Aan Russische kant kunnen de Oekraïense aanvallen op Russisch grondgebied door het Poetin-regime worden gebruikt om de mythe van een “verdedigingsoorlog tegen het fascisme” nieuw leven in te blazen. Maar tegelijkertijd zullen de Russische soldaten in de loopgraven aan het bevroren front zich ook afvragen wat ze daar doen. Van de Eerste Wereldoorlog weten we dat het jaren van oorlog kan duren voordat oorlogsmoeheid zich in proletarische richting ontwikkelt. Het begrijpen van de verschillende en tegengestelde klassenbelangen in een inter-imperialistische oorlog is een moeilijk en pijnlijk proces dat zich ongelijk ontwikkelt tussen minderheden en de massa’s van het proletariaat. Het is moeilijk te begrijpen dat de grootste vijand niet aan de andere kant van de loopgraven of achter de kanonnen, in de vliegtuigen of bij de lanceerinrichtingen van drones en raketten zit, maar in plaats daarvan de regimes die het bevel voeren, in het “andere” land en thuis. Dat het de uitbuiters en onderdrukkers aan beide kanten van het front zijn die belang hebben bij deze oorlog, en niet de onderdrukten en uitgebuitenen.

En bij ons thuis?

Dit klassenkarakter van de oorlog, die uiteindelijk de oorlog is van het kapitalistische imperialisme tegen de arbeidersklasse in de wereld, lijkt eenvoudiger te begrijpen voor degenen die niet in een oorlogsgebied leven, die in een valse “vrede” leven, in staten die de oorlog voeden met miljarden aan geld en wapenstromen. Essentieel is het inzicht dat deze steun voor de oorlog in Oekraïne de arbeiders van Europa of Amerika niet beschermt tegen de Russische of Chinese “vijand”. Hetzelfde geldt voor de oorlog in Gaza. Het zal ons niet beschermen tegen “islamitisch jihadisme” zoals ons wordt wijsgemaakt, maar het dient alleen de imperialistische belangen van onze uitbuiters en onderdrukkers. Dit bewustzijn is slechts aanwezig bij een handvol mensen. Maar net als in Rusland en Oekraïne kan een massabewustzijn alleen ontstaan als de minderheden die het al hebben het ook in het openbaar uiten, met nauwkeurige analyses van de oorsprong van de miljarden euro’s en wapenstromen richting Oekraïne, net als die richting Israël. In plaats daarvan zien we dat het handjevol bewuste elementen zich overgeeft aan sektarische verdeling en uitsluiting.

Fredo Corvo, 4-1-2024

Tekenen van oorlogsmoeheid aan beide kanten van het front in Oekraïne

2 gedachtes over “Tekenen van oorlogsmoeheid aan beide kanten van het front in Oekraïne

Plaats een reactie