Sinds begin dit jaar mobiliseren de boeren zich tegen de daling van hun inkomen. De beweging, die begon in Duitsland na de afschaffing van subsidies op landbouwdiesel, heeft zich nu verspreid naar Frankrijk, België en Nederland, en begint zich uit te breiden over heel Europa. Boeren zijn in opstand gekomen tegen belastingen en milieunormen.
De kleinste producenten, gewurgd door de opkoopprijzen van de agrovoedingsindustrie en het beleid van landbouwconcentratie, zijn al lange tijd in soms extreme armoede gedompeld. Maar door de versnelling van de crisis, de stijgende productiekosten, de gevolgen van de klimaatverandering en het conflict in Oekraïne is de situatie nog erger geworden, tot het punt waarop zelfs de eigenaars van middelgrote landbouwbedrijven in armoede wegzakken. Duizenden boeren leven een dagelijks leven van ontbering en angst dat velen van hen zelfs tot zelfmoord drijft.
Een beweging zonder vooruitzichten
Hoewel niemand ongevoelig kan blijven voor de nood van een deel van de boerenwereld, is het ook de verantwoordelijkheid van revolutionaire organisaties om het duidelijk te zeggen: ja, kleine boeren lijden enorm onder de crisis! Ja, hun woede is immens! Maar deze beweging staat niet op het terrein van de arbeidersklasse en kan geen perspectieven bieden voor haar strijd. Erger nog, de bourgeoisie gebruikt de woede van de boeren om een grootschalige ideologische aanval op het proletariaat uit te voeren!
Sinds de arbeiders in Groot-Brittannië in de zomer van 2022 de weg vrijmaakten, zijn de mobilisaties van arbeiders zich blijven vermenigvuldigen om de verpletterende klappen van de crisis op te vangen: eerst in Frankrijk, daarna onlangs in de Verenigde Staten, Canada, Zweden en Finland. In Duitsland zijn spoorwegarbeiders begonnen aan een massale staking, gevolgd door piloten van Lufthansa; in Noord-Ierland brak in januari de grootste staking in de geschiedenis uit; in Spanje en Italië gaan de mobilisaties in de transportsector door, evenals in de Londense metro en de metaalverwerkende sector in Turkije. De meeste van deze conflicten hebben een omvang die in drie of vier decennia niet meer is voorgekomen. Overal breken stakingen en demonstraties uit, met een ontluikende maar ongekende ontwikkeling van solidariteit tussen sectoren en zelfs over grenzen heen…
Hoe reageerde de bourgeoisie op deze historische gebeurtenissen? Met een immense mediastilte! Een ware black-out! Aan de andere kant waren er aanvankelijk maar een paar sporadische boerenmobilisaties nodig voordat de internationale pers en alle politieke kliekjes, van uiterst rechts tot uiterst links, zich over de gebeurtenis bogen en onmiddellijk de druk opvoerden in een poging al het andere te verdoezelen.
Van kleine boeren tot eigenaars van grote moderne boerderijen, ook al waren ze elkaars directe concurrenten, ze verzamelden zich allemaal rond dezelfde heilige afgoden, met de heilige steun van de media: de verdediging van hun privébezit en de natie!
Noch kleine boeren, noch kleine ondernemers hebben enige toekomst in de onoplosbare crisis van het kapitalisme. Integendeel! Hun belangen zijn nauw verbonden met die van het kapitalisme, zelfs als het kapitalisme, vooral als gevolg van de crisis, de neiging heeft om de meest kwetsbare boerderijen weg te vagen en een groeiend aantal van hen in armoede te dompelen. In de ogen van de arme boeren lag de redding in de wanhopige verdediging van hun boerderijen. En in het licht van de hevige internationale concurrentie en de zeer lage productiekosten in Azië, Afrika en Zuid-Amerika, hangt hun overleving uitsluitend af van de verdediging van de “nationale landbouw”. Alle eisen die de boeren stellen, tegen “heffingen”, tegen “belastingen”, tegen “Brusselse normen”, hebben allemaal gemeen dat ze hun eigendom, groot of klein, willen behouden en hun grenzen willen beschermen tegen buitenlandse import. In Roemenië en Polen bijvoorbeeld klagen boeren “oneerlijke concurrentie” uit Oekraïne aan, die ze ervan beschuldigen de graanprijzen te onderbieden. In West-Europa zijn vrijhandelsovereenkomsten het doelwit, samen met vrachtwagens en goederen uit het buitenland. En dit alles terwijl de nationale vlag fier wappert en er gemene retoriek wordt gebezigd over “echt werk”, “egoïsme van de consument” en “stedelingen”! Dat is de reden waarom regeringen en politici van alle partijen zich naar de uitingen van “legitieme woede” [van de boeren] hebben gehaast, terwijl ze wanneer de arbeidersklasse in strijd is, het geringste vuilnisbakkenvuur veroordelen en erop los knuppelen.
Weer een stap in de richting van sociale chaos
De situatie is niettemin zeer zorgwekkend voor de Europese bourgeoisie. De crisis van het kapitalisme zal niet stoppen. De kleine bourgeoisie en de kleine ondernemers zullen steeds dieper wegzakken in armoede. De opstanden van in het nauw gedreven kleine eigenaren kunnen in de toekomst alleen maar toenemen en bijdragen aan het vergroten van de chaos waarin de kapitalistische samenleving zich stort. Dit is al duidelijk te zien in de lukrake vernietiging en pogingen om de steden “uit te hongeren”.
Bovenal voedt deze beweging duidelijk het discours van extreem-rechtse partijen in heel Europa. In de komende jaren zouden verschillende landen kunnen overlopen naar het populisme, en de bourgeoisie weet heel goed dat een overwinning van extreem-rechts bij de volgende Europese verkiezingen het verlies aan controle van de bourgeoisie over de samenleving verder zou versterken en haar vermogen om de orde te handhaven en de nationale cohesie te garanderen zou uithollen.
In Frankrijk, waar de beweging het meest radicaal lijkt te zijn, gebruikt de staat alle beschikbare middelen om de woede van de boeren in te dammen op een moment dat het sociale klimaat bijzonder gespannen is. De ordehandhavers worden opgeroepen om confrontaties te vermijden en de regering doet een reeks “aankondigingen”, waaronder de meest verachtelijke (meer gebruik van onderbetaalde buitenlandse arbeidskrachten, stopzetting van het minste milieubeleid, enz.) In Duitsland moest Scholz, om het vuur niet aan te wakkeren, gedeeltelijk terugkomen op de prijs van landbouwdiesel, net als de Europese Unie op het gebied van milieunormen.
Na de opstand in 2013 van kleine ondernemers in Bretagne met “rode mutsjes” (1) en vervolgens de interclassistische “gele gilets” beweging (2) in heel Frankrijk, wordt nu heel Europa getroffen door een golf van geweld door de kleinburgerij die geen ander vooruitzicht heeft dan chaos te veroorzaken. De boerenbeweging is dus inderdaad een nieuwe stap in de desintegratie van de kapitalistische wereld. Maar zoals zoveel uitingen van de crisis van haar systeem gebruikt de bourgeoisie de boerenbeweging tegen de arbeidersklasse.
Kan het proletariaat profiteren van de “bres die de boeren geslagen hebben”?
Op het moment dat de arbeidersklasse massaal de strijd opneemt over de hele wereld, probeert de bourgeoisie de rijping van haar bewustzijn te ondermijnen, haar denken over haar identiteit, haar solidariteit en haar strijdmethoden te verdraaien door de mobilisatie van de boeren te instrumentaliseren. En om dit te doen kan ze nog steeds rekenen op haar vakbonden en linkse partijen, geleid door de trotskisten en stalinisten.
De Franse CGT was er snel bij om arbeiders op te roepen zich bij de beweging aan te sluiten, terwijl de Trotskisten van Révolution Permanente dapper kopten: “Boeren terroriseren de regering, de arbeidersbeweging moet van de breuk profiteren”. Kom op! Als de bourgeoisie bang is voor de dynamiek van sociale chaos die in deze beweging schuilt, wie gelooft dan dat een kleine minderheid van de bevolking, die gehecht is aan privé-eigendom, de staat en zijn enorme repressieapparaat angst aan kan jagen?
Alleen al de “bonnets rouges” of “gilets jaunes” bewegingen hebben het vermogen van de bourgeoisie geïllustreerd om een goed berekende “angst” te instrumentaliseren en te stimuleren om geloofwaardigheid te verlenen aan een grote leugen tegen de arbeidersklasse: jullie massale demonstraties en het gepraat van jullie algemene vergaderingen zijn nutteloos! Ze willen ons doen geloven dat de bourgeoisie niets meer vreest dan blokkades en kleinschalige acties. Niets is minder waar! En dat is maar goed ook, want dit zijn typisch de methoden die de vakbonden gebruiken om de woede van de arbeiders te verdelen en te ventileren in perfect steriele acties. Ongerichte vernielingen ondermijnen de fundamenten van het kapitalisme niet en bereiden de weg voor de omverwerping ervan niet voor. Het zijn net insectenbeten op de huid van een olifant, die steeds meer repressie rechtvaardigen.
Maar de bourgeoisie is niet tevreden met het saboteren van de reflectie van het proletariaat over de middelen van zijn strijd, ze probeert ook het gevoel te onderdrukken dat zich begint te ontwikkelen door zijn mobilisaties, dat van tot dezelfde klasse te behoren, slachtoffer van dezelfde aanvallen en gedwongen om verenigd en solidair te strijden. De linkse partijen zijn er dan ook snel bij om hun oude, versneden troep over de “convergentie” van de strijd van de “kleine mensen” tegen de “rijken” tevoorschijn te halen.
In hun commentaar op de demonstraties in Duitsland schreven de Italiaanse trotskisten van La Voce delle Lotte dat “er tegelijkertijd massale boerenacties en spoorwegstakingen plaatsvinden. Een alliantie tussen deze twee strategische sectoren zou een enorme stakingskracht hebben”. Dezelfde oude onzin! Het enige doel van deze traditionele oproepen tot “convergentie” is om de strijd van de arbeidersklasse in de “volks”opstand te overstemmen.
Ondanks alles wordt de bourgeoisie geconfronteerd met een groot wantrouwen van de arbeiders tegenover een beweging die niet erg onderdrukt wordt (in tegenstelling tot de arbeidersdemonstraties) en die flirt met extreem rechts en zeer reactionaire retoriek. De vakbonden en links moesten daarom hun toevlucht nemen tot allerlei verdraaiingen om zich van de beweging te distantiëren, terwijl ze proletariërs probeerden aan te sporen om “in de bres te springen” door middel van verspreide stakingen, corporatie per corporatie.
De mobilisatie van boeren kan in geen geval een springplank zijn voor de strijd van de arbeidersklasse. Integendeel, de proletariërs die zich laten meeslepen door de slogans en methoden van de boeren, verdund in sociale lagen die fundamenteel tegen elk revolutionair perspectief gekant zijn, kunnen alleen maar machteloos staan onder de druk van het nationalisme en alle reactionaire ideologieën die door deze beweging gedragen worden.
De verantwoordelijkheid van revolutionairen tegenover de arbeidersklasse komt onvermoeibaar tot uiting door te wijzen op de valkuilen die haar strijd doorkruisen en die haar helaas nog lang zullen doorkruisen. Naarmate de crisis zich verdiept, zullen veel sociale lagen, die niet uitbuitend maar niet revolutionair zijn, net als de boeren vandaag in opstand komen, zonder dat ze de capaciteit hebben om de maatschappij een echt politiek perspectief te bieden. Op dit steriele terrein kan het proletariaat alleen maar verliezen. Alleen de verdediging van zijn autonomie als uitgebuite en revolutionaire klasse kan het proletariaat in staat stellen zijn strijd nog verder te verbreden en op de lange termijn andere lagen in zijn strijd tegen het kapitalisme te betrekken.
EG, 31 januari 2024
Noten
1 “Les bonnets rouges: une attaque idéologique contre la conscience ouvrière”, Révolution internationale nr. 444 (2014).
2 “Bilan du mouvement des “gilets jaunes”: Un mouvement interclassiste, une entrave à la lutte de classe”, Supplement bij Révolution internationale n° 478 (2019).
Bron
Colère des agricultures: Un cri de désespoir instrumentalisé contre la conscience ouvrière! Vertaald met Deepl.com.
Commentaar van Arbeidersstemmen
De IKS blijft er aan vasthouden dat het kapitalisme in “ontbinding” is, waar het stelt: “De situatie is niettemin zeer zorgwekkend voor de Europese bourgeoisie. De crisis van het kapitalisme zal niet stoppen. De kleine bourgeoisie en de kleine ondernemers zullen steeds dieper wegzakken in armoede. De opstanden van in het nauw gedreven kleine eigenaren kunnen in de toekomst alleen maar toenemen en bijdragen aan het vergroten van de chaos waarin de kapitalistische samenleving zich stort. Dit is al duidelijk te zien in de lukrake vernietiging en pogingen om de steden “uit te hongeren’.”
Toch laat het artikel zien hoe de bourgeoisie erin slaagt om de kleinburgerlijke opstand van de boeren te gebruiken tegen de arbeidersklasse en het waarschuwt tegen de pogingen van burgerlijk links om een front te vormen tussen arbeiders en boeren.
De IKS draait helemaal door wanneer ze beweert dat een overwinning van extreem-rechts bij de volgende Europese verkiezingen het verlies aan controle van de bourgeoisie over de samenleving verder zou versterken en haar vermogen om de orde te handhaven en de nationale cohesie te garanderen zou uithollen.
Het dogma van de “ontbinding” van het kapitalisme, maakt de IKS blind voor de huidige tendens tot versterking van de burgerlijke staat, de verdere afbraak van democratische ‘rechten’, en het stimuleren van conservatieve en reactionaire nationalistische ideologie van ultrarechts, alles in voorbereiding op een grote oorlog tussen China-Rusland-Iran en de VS-EU-NATO-AUCUS.
arbeidersstemmen 